Een gesprek met de Haarlemse kunstenaar TRIK vliegt alle kanten uit. Zo hoort dat. Aanleiding: Keith Haring (1958-1990), die TRIK beschouwt als één van zijn grote voorbeelden. Het grote Haring- retrospectief reist momenteel door Europa. Uiteraard wil ik ook van alles over TRIK zelf weten. Hij is vormgever, cartoonist, illustrator, docent en curator.
door Paul Lips
De naam ‘TRIK’ is een pseudoniem voor deze artiest, die al twintig jaar in de Spaarnestad woont. Hij stelt er prijs op dat ik zijn schuilnaam hanteer in publieke uitingen, zoals dit artikel. Geen enkel probleem. We hebben afgesproken in zijn atelier in Nieuwe Vide in de Waarderpolder. Net als bij Keith Haring is daar in de werkruimte te zien hoe veelzijdig de Haarlemmer is, en op hoe veel uiteenlopende terreinen hij actief blijkt te zijn.
Waar groeide je op?
,,In Brabant groeide ik op, en ging in Eindhoven naar de middelbare school. Vervolgens ging ik naar de kunstcademie in Kampen. Die opleiding heet nu ArtEZ, de academie voor Art en Design in Zwolle. Ik koos voor de richting ‘illustration design’, waar je veel aan kunt hebben als je wilt werken voor media, zoals kranten. Bij kranten krijg je te maken met harde deadlines, en moeten tekeningen natuurlijk inhoudelijk ergens over gáán.’’
Voor het Financieele Dagblad maakte TRIK een wekelijkse ‘tech, future & society-cartoon’ voor de ‘Futures’ bijlage. Die serie is inmiddels afgerond en kreeg de naam ‘Triknologi’ mee. Het zijn schitterende beelden, waar stuk voor stuk zorgvuldig over is nagedacht. Neem de prent waarop de beroemde banaan- platenhoes van Velvet Underground te zien is, destijds gemaakt door Andy Warhol. Het onderschrift luidt ‘remastered’. De hoes is aan een muur bevestigd met een stuk duct-tape. Niet ingewikkeld om te raden waar de grap naar verwijst.
Ondertussen verbazen TRIK en ik ons over het feit dat er kranten en tijdschriften gestopt zijn met het plaatsen van spotprenten, onder invloed van maatschappelijke tendenzen. ,,Wat de neukende hel!’’, roept TRIK verontwaardigd uit. Hij kan zich daar over opwinden. Moeizaam bevochten vrijheden zijn anno 2020 verdampt. De druk is toegenomen sinds de afschuwelijke gebeurtenissen rond Charlie Hebdo in januari 2015. TRIK kan zich zorgen maken over de maatschappelijke status van zijn gilde. ,,Cartoonisten staan qua aanzien vaak onderaan de ladder. Net als fotografen, of journalisten. Als je niet oppast ben je wegbezuinigd. Terwijl cartoons jou juist anders naar de werkelijkheid laten kijken. Dingen in een ander perspectief zetten. Ze kunnen je tonen hoe belachelijk de dingen soms zijn.’’
Wat dat betreft voelt hij zich als een vis in het water in de omgeving van Nieuwe Vide, waar dwarsdenkers de scepter zwaaien en waar hij geestverwanten koestert. Met kunstenaar Stefan Kasper bijvoorbeeld vormt hij DUONAR, dat beeldexplosieve schilderingen vervaardigt. Vaak inspelend op de actualiteit. Het avontuur staat daarbij centraal. Zwarte acrylverf op een vaak grijze ondergrond. Van te voren staat niet vast wat de uitkomst zal zijn. Het is het echte handwerk, in tegenstelling tot de cartoons voor de krant die TRIK met de computer vervaardigt. ,,Bij DUONAR doet de kwast het werk. Impulsief, zonder na te denken. Eigenlijk vind ik dat ik helemaal niet kan tekenen.’’
De associatie met het werk van de legendarische Keith Haring is snel te maken. Voor de duidelijkheid: TRIK imiteert Keith Haring niet. Maar de vlotte lijn die ook het fenomeen ‘street art’ kenmerkt is onmiskenbaar. De gedrevenheid die Keith Haring bezat is ook bij TRIK te vinden. Veel verschillende dingen tegelijk doen. Je op uiteenlopende terreinen begeven. In de periode dat TRIK op de middelbare school zat vierde Keith Haring zijn hoogtijdagen. Street art, graffiti en rapmuziek gingen vanuit New York de hele wereld over. Haring vond dat iedereen kennis zou moeten kunnen nemen van zijn werk, dus hield dat laagdrempelig. Zijn speelse, cartooneske figuurtjes in dikke contourlijnen ogen vrolijk, maar hebben niet zelden serieuze zaken als onderwerp. Aids, Apartheid, emancipatie. TRIK legt me een uitspraak van Keith Haring voor die hem persoonlijk aanspreekt:
‘Information is coming from all kinds of sources, new sources every day…I digest [it], channel it through my own imagination, and put it back into the world.’ (Keith Haring)
TRIK: ,,Keith Haring neemt je als kijker mee in zijn wereld. Met een kwinkslag, maar daar zit altijd wel een scherp randje aan. Volgens mij had hij als opvatting: ‘ik mag niet schetsen’. Dat zie je ook aan die vloeiende lijnen. Ook bij zijn graffiti. Of die krijttekeningen die hij maakte op die zwarte borden in de Newyorkse metro. Daar werd hij trouwens regelmatig door de politie voor opgepakt en afgevoerd. In Amsterdam-West is er trouwens een muurschildering van Haring te vinden. Wist je dat?’’
TRIK bestaat als kunstenaar twintig jaar. De ‘instinctieve manier van werken’ van Keith Haring is een inspiratie, maar ook het werk van bijvoorbeeld Banksy, Obey en ouder, Basquiat, Rammellzee.
Ook de muziek uit de begindagen van de hiphop spreekt TRIK nog steeds aan. Oldskool, noemt hij het. Wu Tang Clan, Gangstarr, N.W.A. en A Tribe Called Quest. The Golden Era of Hiphop.
We hebben het nog even over het verschijnsel Facebook. Ook over Mark Zuckerberg heeft TRIK een cartoon gemaakt. ‘Business model’. Zuckerberg met een revolver in de vorm van de ‘f’ van Facebook tegen de eigen slaap. ,,De vraag is wie er nou belang bij heeft dat wij met z’n allen zo fucked-up zijn’’, filosofeert TRIK. Het verhaal gaat dat elke keer dat wij met z’n allen aan een maatschappelijke discussie deelnemen, elkaar voor rotte vis uitmaken via sociale media, dat bij heren als Mark Zuckerberg de kassa rinkelt. Maar datzelfde Facebook hebben we dan ook weer nodig om onze producten (illustraties, Spaarnestroom-artikelen) aan de man en vrouw te brengen. Het eeuwige dilemma, volgens TRIK.
(beeld: TRIK)
Vol enthousiasme vertelt hij over de komende editie van de Stripdagen Haarlem, die eind mei van start gaan. Het centrum van Haarlem vormt het middelpunt, maar ook Nieuwe Vide aan de Minckelersweg zal zich flink roeren. Een groepstentoonstelling gecurateerd door TRIK met werk van internationaal vermaarde (strip)kunstenaars. Hij zal zelf acte de presence geven met zijn ‘analoge’ MrMonk werk; een alter-ego waaronder hij als een hedendaagse Haring met de kwast los gaat. Vrijdagmiddag 6 maart is daarvoor al de zogeheten ‘kick-off’ in de bibliotheek Haarlem, waarbij de hele line-up van deze expositie feestelijk bekend zal worden gemaakt. Mooi op tijd, zodat Haarlem er de komende periode flink warm voor kan lopen.
De volgende bezoeker meldt zich. Dichter, performer en vriend Joshua Baumgarten komt poseren, in een ‘MrMonk character T-shirt’. Met op de achtergrond een van de afbeeldingen aan de wand. Daar staat te lezen: TRIK IN YOUR FACE.
Hopelijk blijft dat nog lang zo: TRIK in your face.
Tentoonstelling Keith Haring tot en met 19 april 2020:
BOZAR/Paleis voor Schone Kunsten
Ravensteinstraat 23
1000 BRUSSEL
(beeld: TRIK)
0 reacties