‘De Amygdala Sonates’ in De Pletterij, onnavolgbare klankenreeksen en schurende muzikale gekte

Niet gehinderd door enige kennis zet ik zondagmiddag koers naar De Pletterij, teneinde daar een concert bij te wonen van het ensemble OC/DC. ‘De Amygdala Sonates’ staan op het programma, geschreven door componist Hansko Visser. Elf sonates stuk voor stuk gekoppeld aan het fenomeen ‘mentale stoornis’. Maar in het idioom van Visser en de zijnen zijn het meer ‘strategieën om met de allesverslindende normaliteit om te gaan’. Wat volgt is een ‘experience’. Fraai schurende muzikale gekte.

door Paul Lips

Het optreden vindt plaats onder de vlag van ‘Eigenwijs‘, een initiatief van Arno Duivestein en Peter Bruyn, die daarmee – op wisselende locaties – muziek willen laten horen die ‘anders niet gehoord wordt’. Omdat er nergens anders een podium voor is. De reeks eindigde (voorlopig) in 2018, maar is dus nu als een feniks uit de as herrezen. En dat is goed nieuws. Want de muzikanten van het ensemble OC/DC (en het gelieerde internationale ensemble Plan Kruutntoone) zijn al vele jaren te vinden in de voorhoede van de geïmproviseerde muziek. Dit programma werd eerder zelfs in Bonn, Duitsland uitgevoerd.
“Mensen die vreemde dingen doen zijn vaak heel belangrijk in een wereld die steeds repressiever wordt”, aldus Hansko Visser bij aanvang van de voorstelling. Visser heeft stukjes tekst aangereikt gekregen van mensen van allerlei pluimage, ook oorlogsvluchtelingen, en baseerde zich daarnaast op geschriften uit de Oekraïense literatuur.
Vervolgens klinken er minimale akkoorden op de piano, gespeeld door Reinier van Houdt. Links van hem heeft hij een apparaatje waarmee hij de tonen enigszins weet te vervormen. Klinken de eerste noten nog minimaal en welluidend, gaandeweg zullen er steeds meer erupties op het klavier volgen.

Of daarbij de partituren exact worden gevolgd lijkt niet geheel waarschijnlijk. Zoals ook bij de onnavolgbare basklanken die Bas Alblas uit zijn contrabas weet te toveren. Dan weer venijnig intensief plukkend, dan weer met behulp van de strijkstok.
Zichzelf begeleidend op een afgeragde spaanse gitaar prevelt Hansko Visser woordenreeksen voor zich uit, een spel tussen gezongen poëzie, gitaar en piano. Ook liggen er talloze – al dan niet zelfgebouwde – instrumenten paraat.
Daarna weer zorgt Visser geknield bij een aantal vintage apparaten (zoals een heus cassettedeck) voor geluidseffecten; flarden percussieve ‘ruis’ en andere effecten. Alsof je aan de knop van een bakelieten radio zit te draaien en stemmen uit de hele wereld in mum van tijd in de ether worden geslingerd.
Ondertussen klinken ‘zoekende’ noten op het klavier. Geen vaste akkoordenreeksen, maar onnavolgbare dwarrelende noten die de luisteraar steeds op het verkeerde been weten te zetten. Eigenlijk zou er ook nog een danseres ten tonele verschijnen, maar gezien het krappe en volgebouwde podium is dit element wellicht wijselijk achterwege gelaten.

Het geheel is een soort trance-beleving. ‘Een experience‘, om met Simon Vinkenoog te spreken. Wellicht ‘niet commercieel genoeg’ voor platenmaatschappijen of reguliere media. En daarom juist weer goed op z’n plek in De Pletterij, waar zo’n dertig belangstellenden hebben genoten van een kleine anderhalf uur schurende muzikale gekte.
Een extra leuk tintje aan de Eigenwijs-formule is wat je als bezoeker betaalt voor je toegangsticket: dat bepaal jij achteraf namelijk helemaal zelf. Naar draagkracht of naar waardering. Muntjes en of een biljet in de blikken trommel, maar elektronisch mag ook. En als afsluiting is er een Pletterij-soepje.
Het gehele concert is terug te zien via onderstaande link.

Blijf op de hoogte: EigenWijs | Omdat muziek gehoord moet worden (wordpress.com)