‘Inter-esse’ is de titel van de nieuwe tentoonstelling in De Vishal, met werk van Koen Vermeule, Himmelsbach, Emo Verkerk, Lucas Hoeben, Aline Thomassen, Blanka de Bruyne en Didi Overman. De expositie benadrukt de functie van ‘uitwisseling’ die kunstruimte De Vishal heeft. Uitwisseling die ons als kijker laat nadenken over de interactie met de ander, via de kunst. Paul ging kijken en licht er enkele werken uit.
door Paul Lips
(omslagafbeelding: detail ‘Paper Monument for the Paperless’ – Himmelsbach)
‘Interesse’ (een leenwoord uit diverse talen) heeft alles te maken met belangstelling. Belangstelling voor je naasten, collega’s, mensen die je gaandeweg het leven leert kennen, belangstelling voor de maatschappij, politieke ontwikkelingen, de wereldorde.
Zelf had ik nog niet bedacht om de lettergrepen los te koppelen: ‘inter-esse’. Maar dat kan natuurlijk ook. Je hebt ook lieden die andere woorden uit elkaar trekken, zoals ‘ont-moeten’. Een bedachte term die dan weer staat voor ‘niet teveel moéten’.
Het leuke van Vishal-tentoonstellingen waarbij Renée Borgonjen als curator optreedt is dat je er tijdens de vernissage gratis een hele filosofische verhandeling bij krijgt. Bij deze expositie dus ook. In haar openingswoord haalt Borgonjen de Rotterdamse filosoof (en sportman) Henk Oosterling (1952) aan, die schrijft: “Filosofie is ruimte scheppen in je denken om dingen anders te doen”.
Begrippen een andere draai geven, nieuwe woorden bedenken of vreemde samenstellingen verzinnen. Dichters doen dat. Henk Oosterling schreef een filosofieboek met de titel ‘Inter-esse’.
Volgens de filosofie van Oosterling (zoals uitgelegd door Borgonjen) komen we alleen iets te weten over onszelf tussen andere mensen.
En daar gaat het in De Vishal ook over. In feite is de kunstruimte zeer laagdrempelig, omdat het plaveisel van de Grote Markt ongemerkt vervloeit met de plek waar vroeger vis werd verhandeld.
‘Inter-esse‘ is dan ook een tentoonstelling die ons als kijker laat nadenken. Aan de achteloze bezoekers die op zo’n ochtend even ‘in en uit’ vliegen tussen zaterdagmarkt en koffietentbezoek zal het gebodene niet besteed zijn. Maar de confrontatie met de huidige wereld begin buiten al, waar ‘portretten van ongedocumenteerden’ worden getoond, vervaardigd door kunstenaar ‘Himmelsbach‘ (Domenique Himmelsbach). Het zijn houtsneden op posterformaat (op een bruin-pakpapieren ondergrond) en de afbeelding steunt op een stok, waarmee deze in de vorm van een protestbord is gegoten.
Himmelsbach wil hiermee aandacht vragen voor de ‘papierlozen’, degenen die zich ergens in een soort niemandsland bevinden, wachtend op een verblijfsvergunning. Wachtend op een leven. Wachtend op interactie met anderen, om wellicht een tot stilstand gekomen leven opnieuw op te kunnen bouwen. Himmelsbach doet met zijn kunst een beroep op onze medemenselijkheid.
En dus niet enkel hier, aan de voet van de Grote of St.–Bavokerk (vanwaaruit orgelspel vaag te horen is in de tentoonstellingsruimte), maar ook elders in Nederland en Europa. Himmelsbach heeft duizenden posters beschikbaar om ‘wild te plakken’, als hommage aan deze mensen zoals jij en ik. En dat wildplakken gebeurt en is indrukwekkend, verzekert een van de bezoekers aan de expositie.
Midden in de ruimte een installatie van Lucas Hoeben gemaakt van beton, aluminium, ijzer, keramiek en glazuur. Titel: ‘Amongst Others‘. Aan een ingenieus gebouwde stellage hangen tientallen op het eerste gezicht anonieme – monochrome – portretten. Silhouetten. Aan de wand een aantal silhouetten vervaardigd met grafiet, voorstellende kunstenaars – of kunstpausen – als Piet Mondriaan, Peggy Guggenheim of Seth Siegelaub. Als op de looplijst deze namen niet waren vermeld zou je daar als kijker geen idee van hebben gehad.
Blanka de Bruyne zouden we een eigentijdse expressionist kunnen noemen. Volgens eigen zeggen schildert ze portretten, vaak geïnspireerd op beelden uit de media die als het ware versnippert – en vertaalt naar dynamische vormen met expressief kleurgebruik. Drie van deze portretten zijn te zien. De middelste – getiteld ‘Formation‘ – springt er uit. Met vloeiende lijnen en kleurrijke hoekige vlakken wordt het gezicht van een personage verbeeld waarbij een vlotte schildershand zichtbaar is. Als je haar instagram-account of eigen website checkt zijn daar ook interessante abstracte en semi-abstracte werken te vinden. Zoals ‘Golven‘, een outsider-art-achtig werk vervaardigd met oliepastel op papier. We plaatsen ‘Golven‘ (niet te zien in De Vishal) als toegift onderaan dit artikel.
De spanning tussen beheerst en expressief schilderen is terug te vinden in verschillende werken. Aan het werk ‘Pont‘ (olie- en acrylverf op doek) van Koen Vermeule zie je gewoon dat hij een goede schilder is. Vermeule maakt gebruik van fotografie ten dienste van het kunstwerk. Op dit schilderij ‘Pont’ – de pont die pendelt bij Dordrecht – zien we figuren die verwachtingsvol richting de horizon (waar de oude stad in beeld komt) turen – maar ook een gauloise-blauw stuk scheepswand. Vermeule heeft als het ware de onderdelen van het beeld uit elkaar getrokken en omgevormd tot een nieuwe compositie.
Al met al (nee, al met ál, niét AA-IE) valt er weer genoeg interessante kunst te ontdekken. De opening vrijdag werd druk bezocht, maar beter nog is het om doordeweeks even te gaan kijken, zonder rumoer.
Tentoonstelling ‘Inter-esse’ in De Vishal Haarlem, Grote Markt 16. Geopend van dinsdag t/m zaterdag tussen 11-17 uur en op zondag van 14-17 uur. Te zien tot 1 september. In de Kleine Zaal (buitenvitrine) werk van Karien Beijens.
0 reacties