Ronald M. Offerman is overleden. Dichter, voordrachtskunstenaar, tekenaar/schilder, barman, maar vooral: Amsterdammer. Met name de gedichten die hij op Facebook publiceerde in de reeks ‘De Baarsjesman’ maakten grote indruk op de Haarlemse muzikant/dichter PM Delèfre.
door PM Delèfre
Dinsdagochtend 12 mei komt het eerste bericht, waar anders dan op Facebook. Ronald Offerman is overleden. Al snel volgen ontstelde antwoorden, vervolgberichten, een in memoriam-gedicht. Ontelbare reacties verschijnen onder het trieste bericht. Verslagenheid, dat is het woord dat past bij 12 mei 2020. Een dag eerder blijkt de geliefde dichter het tijdelijke voor het eeuwige te hebben verruild. Op Facebook bekijk ik zijn laatste gedicht.
Liefde in tijden van IX
De woorden komen langzamer
De zinnen vormen zich moeizaam uit
De afgesloten wereld
Ik bel mijn moeder, hoe gaat het?
Ik bel mijn zoon, hoe gaat het?
Ik vraag hoe het met jou gaat
Terwijl ik je koffie geef
Het gaat voor zover goed
Ik kijk uit het raam en zie de stille straat
Het nieuws is somber
Weer meer mensen ziek dood intensief care
Ik kreeg weer een paar keer te horen
Dat ik zulke droevige gedichten schrijf
Ik zou eens wat vrolijker moeten zijn
Waarom vraag ik me af,
De wereld is niet vrolijk
En daarbij niemand hoeft me te lezen
Ronald M. Offerman
Amsterdam 24-3-2020
Het is poëzie in eenvoudige, rake taal. Bondige zinnen. Vaak met een ironische of relativerende toon. In 2015 heb ik Offerman gezien en horen voordragen. Vanachter de toog van Café Eijlders in de Korte Leidsedwarsstraat, bij het Leidseplein. Vanouds een plek voor dichters en bohémiens. Het was de middag waar ‘Erotica! 150 erotische gedichten voor bijna niets’ werd gepresenteerd. Wijlen dichter/muzikant John F. Broekhuis was degene die me attendeerde op de dichtende barman. Met zo veel voordrachten werd het uiteindelijk een veel te lange, maar wel onderhoudende middag. Uiteraard is het geen sinecure om vijftig dichters te laten voordragen.
Jaren later, in het jaar 2019 – eigenlijk heel recent, zag ik zijn gedichten steeds vaker langskomen op Facebook. Ze gingen over het plein waar hij op uitkeek. Plaats van handeling: De Baarsjes. Offerman was naar die plek verhuisd. Hij dichtte over de vroege groenteman die zijn fruit uitsorteerde, de krantenjongen op zijn fiets, de bouwvakkers, de van regen glinsterende tramrails, moskeebezoekers, rokende dames op bankjes, nachtelijke dronken passanten. De geluiden die klonken – overdags, maar vaak ook ’s nachts – beschreef hij. Stil was het bijna nooit.
De dagelijkse gedichten leverden een prachtige bundel op. Tot mijn vreugde dichtte hij ook over het versturen en het krijgen van post.
Brieven uit de Baarsjes
Er staat een brievenbus aan de
Andere kant van het plein
Ik kan hem zien vanuit mijn raam
Er lopen mensen door de sneeuw
Een man met een belangrijke tas
Een meisje in een blauwe jas
Met een man aan haar hand
Zij gooien brieven in de bus
Vroeger stuurde ik samen
Met mijn toen nog kleine zoon
Brieven naar ons zelf
Omdat we het zo verbazend vonden
Dat we dan post kregen
Een envelop met stempels
Vol met spannend nieuws
Berichten uit ons eigen huis
Ronald M. Offerman
Amsterdam 24-1-2019
Niet enkel in Amsterdam heeft Ronald M. Offerman fans. Ook in bijvoorbeeld Haarlem, Alkmaar, Leeuwarden. In een van zijn gedichten beschrijft Offerman hoe hij gaat optreden bij café Koekenbier tijdens de Reuring-poëziemiddag van Alja Spaan. En hoe blij hij is als hij aan het eind van de dag weer thuis op zijn eigen bank ligt. De Baarsjes als middelpunt van de wereld.
Santpoorter Remco van der Kruis bezocht in december van het afgelopen jaar een oudejaarsvoorstelling van Ronald M. Offerman in café Eijlders. ,,Een grote vriendelijke Amsterdammer die tijdens een voorstelling gedichten voordroeg en lukraak verhalen vertelde. ‘Lekkere Amsterdamse humor’, schreef hij bij de foto die hij postte. Vooral ook het onvervalste Amsterdams accent herinnert hij zich nog goed. En de magische sfeer in café Eijlders. De verlichting, de kunst aan de muur, de bediening waarbij je je bestelling op een dienblaadje krijgt aangereikt. ‘Ronald paste daar precies’.
Ook andere Haarlemmers beschrijven hun herinneringen. Jan Willem Reitsma, Vera West. Louis Pirenne herinnert zich hem van het buurtcafé Offerman. ,,Hij schreef toen al ‘versjes’, bromde hij, maar wilde die aan niemand laten zien.” Regionale dichters als Marten Janse en Esther Segaar beleefden mooie momenten tijdens gemeenschappelijke poëzie-optredens. Offerman trad zo nu en dan op met die andere – van oorsprong – Haarlemmer, gitarist Wouter Planteijdt, niet de eerste de beste.
Het zou me niets verwonderen als al die herinneringen, foto’s en poëzie uiteindelijk te boek worden gesteld, als eerbetoon aan deze bijzondere Amsterdammer, geboren in de Kinkerstraat.
In augustus 2019 viel de bundel ‘De Baarsjesman‘ op onze deurmat in Haarlem-Noord. ‘Met liefs uit Mokum‘, stond voorin geschreven. De enveloppe met afzender heb ik bewaard. Voor je weet maar nooit. Graag eindig ik dit zeer onvolledige stukje met een gedicht van zijn hand.
Koffie in de Baarsjes
Toeristen zijn net sprinkhanen
Dat sprak een man op het terras
Elke straat waar ik op de wereld kom
Vreten ze kaal. Zelf reisde hij ook veel
Maar dat was voor zijn werk, dat is anders
Dan moet je wel vliegen en zo
Ik reis steeds minder, enkel door mijn stad,
Door de Baarsjes, o ja morgen naar Alkmaar
Mijn voetstap zal niemand terug vinden
Al voel ik me opeens wel net Wibi Soerjadi
Als ik al de knoppen van mijn ook
Vervuilende elektrische apparaten bedien
Als je je fiets uit het rek pakt
Lijkt het soms wel of je Mikado aan het spelen bent
Alles smijten ze maar schots en scheef door elkaar
Zet ze recht en als je een ander zijn fiets om gooit
Raap hem dan verdomme op
Hoe moeilijk kan dat nou helemaal zijn
Weer kwaad om niets, roept mijn vrouw
Als je je energie niet kwijt kunt
Zet dan maar even koffie voor me…
Gehoorzaam als een hond
Slof ik naar de keuken
Ronald M. Offerman
Amsterdam 12-4-2019
0 reacties