Een ‘ride to Unknown Territories’ van Parksessies naar De Vishal per bakfiets-taxi met curator-beeldend kunstenaar Ninet Kaijser

Telefoon. De Vishal aan de lijn

Met een leuk idee voor het Parksessies-weekeinde. Of Spaarnestroom-verslaggever Paul Lips zin heeft in een ‘ride to Unknown Territories’ op de zaterdagmiddag.
Dat houdt in: een trip met een bakfiets van Parksessies in De Hout tot aan De Vishal aan de Grote Markt. Met aan het stuur een van de curatoren, Ninet Kaijser. Dat laten we ons geen twee keer zeggen. Een exclusieve reportage.
Belangrijk detail: ook deze zondagmiddag 24 juli (vandaag) krijgen bezoekers van Parksessies de mogelijkheid om naar De Vishal (en terug) gereden te worden in de bakfiets.

door Paul Lips

De omstandigheden zijn perfect: een stralende zon en de ogenblikken die voorafgaan aan het moment dat de belangstellenden toestromen. Ninet Kaijser kijkt met Maarten Claus nog even of de bakfiets er ook helemaal klaar voor is, en Renee Borgonjen (artistiek coördinator van De Vishal) leidt de verslaggever snel rond langs de kunst van Ian de Ruiter en Jolanda Prinsen. “Ian is altijd bezig met de zwaartekracht en gebruikt elementen uit de natuur”, legt Renee uit. “Wat je hier ziet is een totem, omringd door een soort ketting van houten deeltjes. En aan de voet dan die bloemkolen, die het geheel een humoristisch tintje geven.”

Het is een fraai object dat de titel ‘Odoodem Lateat‘ heeft meegekregen. Onwillekeurig denk je als toeschouwer even aan een liedje van André van Duin en aan een reuzenkrabpaal voor katten, maar die gedachten zijn uiteraard voor de eigen rekening. Al eerder zag ik in De Vishal het werk ‘Bricks‘ van Ian de Ruiter en ik was er meteen weg van.
De molens van Jolanda Prinsen zien er vrolijk uit, in roze, rood, zwart en wit. Ze schijnen te bewegen op ’tegengestelde windrichtingen’. Een mooie, poëtische omschrijving waar iedereen de eigen gedachten op los mag laten. Renee Borgonjen heeft zojuist een jochie gefotografeerd dat al blazend probeerde beweging in de molentjes te krijgen. Leuk detail: Jolanda heeft er een bordje met een verwijzing naar haar eigen website bij gezet.

Ninet Kaijser is er klaar voor. Hoewel ze nog nooit op een bakfiets gereden heeft, zegt ze. We gaan het zien. In een fijn zuchtje wind rijden we over de Kleine Houtweg en bekijk ik ondertussen een opname van de sfeervolle performance van woordkunstenaar Elten Kiene die hij verzorgde tijdens de opening in de kunstruimte. Het kost Ninet geen moeite om de Kleine Houtbrug op te komen met de bakfiets inclusief verslaggever. In de Kleine Houtstraat wordt het vervolgens spannend: zal zij in staat blijken de passanten behendig te omzeilen?
Rakelings passeert Ninet het winkelende publiek, telkens ‘Pardon!’ roepend bij gebrek aan en fietsbel of scheepshoorn. Mensen schrikken en fladderen in no-time opzij. Tja en als je dan de Kleine Houtstraat en Veerstraat als hindernis hebt genomen, dan is het nog maar een eitje richting de Grote Markt. Hoewel dat Klokhuisplein ook nog zo’n plek is waar niemand op het verkeer let en maar wat doet. Enkele minuten later parkeert Ninet Kaijser de bakfiets pal voor De Vishal en kan de korte rondleiding beginnen. Als update kunnen we melden dat een van de Vishal-balievrijwilligers inmiddels voor een fietsbel heeft gezorgd die uitstekend schijnt te functioneren.

De beeldend kunstenaars Ninet Kaijser en Cathelijn van Goor kwamen met elkaar in contact tijdens de kunstbeurs Big Art op het HEMbrug-terrein in Zaanstad, tussen Amsterdam en Zaandam. Ninet: “We hadden meteen een klik, dus kwamen als snel op het idee om artistiek te gaan samenwerken. Vervolgens raakten we betrokken bij De Vishal en hebben we twee jaar op deze tentoonstelling zitten broeden en een plan gemaakt. Dat is nog best spannend omdat je niet weet of alles uitvoerbaar blijkt en de kunstenaars die je er bij wilt betrekken ook daadwerkelijk kunnen meedoen. Uiteindelijk is dat gelukt.”

________________________________________________

In de bijgaande omschrijving worden de werken van de zes deelnemende kunstenaars getypeerd als ‘kleurrijke verbeeldingen van parallelle werelden waarin de mens niet langer het middelpunt is’. Een tentoonstelling van een ‘raadselachtig en unheimisch rijk’, aldus de curatoren. ‘Nu de menselijke invloed niet meer vanzelfsprekend lijkt, worden we geconfronteerd met de gevolgen van ons handelen’.
Dat klinkt als een wereld waarin de mens zichzelf en de aarde min of meer heeft vernietigd door verschijnselen als massaproductie, stikstofuitstoot, vervuiling van lucht, land en zee, kortom al die zaken waar de Club van Rome ons al begin jaren zeventig voor waarschuwde. De mens lijdt aan een volslagen idioot meerderwaardigheidscomplex en gaat langzaam maar zeker naar de filistijnen, zo zou je het ook kunnen omschrijven.

Het werk van Cathelijn van Goor bestaat uit kleurrijke, op hol geslagen landschappen. Het imaginaire gevolg zijn van haperingen in software, zogeheten ‘glitches’. Landschappelijke elementen zijn er hier en daar te ontdekken maar het abstractieniveau is eveneens groot.
De term ‘dystopische wereld’ is gevallen. Een dystopie is volgens Wiki een (denkbeeldige) samenleving met louter akelige kenmerken waarin men beslist niet zou willen vertoeven. Zo’n wereld (het tegenovergestelde van een utopie) zien we in de tekeningen van Hans de Wit uit Eindhoven, die onheilspellende taferelen verbeeldt, waarin ook de mens geen rol meer speelt. Maar wel een enorme kikker.

Bij de keramische vormen van Jonat Deelstra lijkt het alsof zich nieuwe koralen vormen op de bodem van de zee. Koralen uit menselijke resten. Vandaar ook de titel: ‘Uitvaartcentrum De Noordzee‘. De Noordzee wordt immers net als andere zeeën gebruikt als vuilnisbelt, dus daar kan een uitvaartcentrum ook nog wel bij. Vervuiling en overbevissing zorgen ervoor dat koralen en koraalriffen steeds meer verdwijnen, dus wellicht kan de mens een bijdrage leveren aan het herstel door de overblijfselen te schenken.

______________________________________________

We staan inmiddels voor de enorme kleurpotloodtekening ‘TIDE‘ van Ninet Kaijser. Glooiende hellingen, rotsblokken, geulen, wieren en horizonten wisselen elkaar af in een overweldigend landschappelijk werk waarin de mens niets te zoeken lijkt te hebben. “Het verbeeldt de tijd, en hoe er eeuwen overheen gaan waarin zo’n landschap zich vormt. Het verandert ook de hele tijd, maar dat gaat heel langzaam. Net als het proces van het tekenen, daar gaat ook een half jaar in zitten. Ik werk met speciaal kleurpotlood dat niet verbleekt. Op mijn Instagram-account laat ik zo nu en dan stadia zien van zo’n tekening. Vervoeren lukt wel, dan rol ik het werk voorzichtig op. Maar inderdaad, het is kwetsbaar. Heel soms ontstaat er weleens een scheurtje, dan baal ik flink.”

Al eerder bezocht de verslaggever deze tentoonstelling ‘Unknown Territories‘ en raakte geïmponeerd door wat hij zag. Serieuze shit dit, hier kan ik niet zomaar even een ‘stukkie’ over schrijven, was de gedachte. Neem het werk van Mette Sterre, een filmcompilatie van performances door figuren die lichaamsmaskers dragen en zich ongemakkelijk – soms in een autootje, dan weer op een sokkel – voortbewegen. Daar is het laatste woord nog niet over gezegd.
De gebogen pilaren en smeltende borstbeelden van Bas de Wit uit Maastricht maken het geheel genadeloos af. Alsof Salvador Dali en Carel Willink gezamenlijk een paar vette joints hebben zitten roken en Simon de Pilaarheilige zich snel uit de voeten heeft gemaakt vanwege het smeltende steen. Als je een kaars horizontaal houdt en daar een vlam houdt krijg je eenzelfde effect, het kaarsvet klapt langzaam dubbel. Tegelijkertijd staan zulke overblijfselen van pilaren voor ‘onze beschaving’ maar een klassieke beschaving is in de huidige tijd ver te zoeken.

Apart mag vermeld worden dat er een schitterende catalogus (oplage 200 stuks) bij deze tentoonstelling is gemaakt, waarin vormgever Rick Angenent zich flink heeft uitgeleefd. In een kartonnen doosje zitten verschillende losbladige elementen die gezamenlijk de catalogus vormen, maar ook los te bekijken of neer te zetten zijn.

__________________________________

‘Unknown Territories’ met werk van Jonat Deelstra, Mette Sterre, Bas de Wit, Hans de Wit, Cathelijn van Goor en Ninet Kaijser, te zien tot en met 31 juli 2022 in De Vishal, Grote Markt 20, Haarlem. Dinsdag t/m zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur en zondag van 13.00 tot 17.00 u. Toegang gratis.
Zondag 24 juli ‘a ride to Unknown Territories’ per bakfiets vanaf Parksessies in De Hout tussen 15.00 en 17.00 uur.

Unknown Territories – De Vishal

Parksessies – Kunst, theater en muziekfestival in de Haarlemmerhout