Min of meer bij toeval – via de Facebookpagina – werd ik me bewust van het feit dat er in De Vishal aan de Haarlemse Grote Markt de laatste twee weken dagelijks kunstenaars aan het werk zijn, die live schilderen aan een groepstentoonstelling. Ik was in staat om een aantal keren te gaan kijken, tegen het einde van de middag, na het werk. Dat leverde interessante en vooral verstilde momenten op. WAARSCHUWING: als u er vooraf niet te veel over wilt weten, lees dit artikel dan niet. Als u niet wilt dat er op dit kunstblog een tipje van de sluier wordt opgelicht, negeer dit artikel.
door Paul Lips
Altijd al was ik gefascineerd door kunstenaars aan het werk. Van het moment dat ik in een boek het schilderij ‘De schilder in zijn atelier’ van Rembrandt van Rijn bekeek. In het halfduister zien we de jonge schilder in gedachten verzonken. “Hij lijkt te denken: ‘wat zal ik gaan schilderen?”, zei kunstkenner Henk van Os er ooit over. Het is een boeiend moment. De eerste streek zal nog gezet gaan worden.
__________________________________________
Een ander bijzonder moment moet geweest zijn rond 1983, toen ik in het Stedelijk Museum in Amsterdam een grote tentoonstelling van Willem de Kooning bezocht. Enorme doeken ontsproten uit de geest van de abstract-expressionist, toen deze nog niet al te veel door alcohol was aangetast. Naast de indrukwekkende doeken was er een film, waarin de Amerikaanse Nederlander te zien was in zijn atelier. Hoe hij zo nu en dan een streek zette. En dan weer terugliep naar een van de twee schommelstoelen, van waaruit hij het canvas bezag en zich bezon op een volgende streek. Kunst in slow-motion.
Maar er is een verschil met wat er momenteel in De Vishal gebeurt.
__________________________________________
‘In a Pig’s Whisper‘, zo heet de nieuwe tentoonstelling die zaterdag 20 augustus stipt om 17.00 uur wordt geopend. Die engelse uitdrukking kende ik nog niet, maar dat schijnt slang te zijn voor ‘in een zeer korte tijd’ of ‘in een mum van tijd’. En op die wijze is bepaald hoe deze tentoonstelling wordt opgebouwd: in een periode van vijftien dagen maken telkens twee kunstenaars ieder apart een vers werk op een opgehangen rol canvas aan een van de wanden. Als bezoeker kun je dus dagelijks een werk tot stand zien komen. Mits je binnenwandelt. Want telkens worden de werken afgedekt. Enkel het laatst gemaakte werk blijft zichtbaar voor de kunstenaar die de volgende dag aan de beurt is, zodat diegene op het werk kan reageren. Als een fluisterspel waarvan de eerste zin die wordt ingefluisterd totaal anders wordt bij de laatste die meedoet.
In het midden van de ruimte staan enkele klapstoelen. “Als u de kunstenaars iets wil vragen dan mag dat, dat vinden ze leuk”, legt een van de Vishal-vrijwilligers uit. Vooralsnog wil ik gewoon even kijken naar het proces. Naar de tafels met de materialen, de penselen, de tubes, paletten, doeken en potten. Mijn oog valt op enkele katten in een bosrijke omgeving die geschilderd zijn door Donglai Meng. Eén van de katten heeft een vis te pakken. De anderen kijken toe. Het toeval wil dat boven de centraal gepositioneerde kat een donkere wolk verschijnt waar een buitje regen uit valt.
Aan de rechterzijde is nog het werk van haar collega Lisa Couwenbergh te zien. Vloeiende donkere vormen tegen een grijswitte achtergrond. Het is een persoonlijk handschrift van de kunstenaar. Je kunt er wellicht druppels in zien, een wolk, een kat, Mickey Mouse, de spijlen van een bed, staven drop. Maar een echte verwijzing naar de werkelijkheid is er niet.

Ytje Veenstra
__________________________________________
Aan de overzijde is Ytje Veenstra aan het werk. Niet met penselen, maar met stiften. Zachte kleuren kenmerken het werk. Een jongedame met roze haar in een zwembad. Op de achtergrond een atoomontploffing. Ytje oogt uiterst geconcentreerd. Ze merkt de verslaggever niet op, zo ingespannen is zij bezig. Ze heeft niet in de gaten dat er een paar plaatjes worden geschoten.
Dat is trouwens nog een punt van aandacht, want hoe staat het met het maken van foto’s en het tonen daarvan?
“Mag nog niet op social media worden gedeeld”, vertelt Anuli Croon uit Rotterdam een paar dagen later enigszins streng. Ik frons de wenkbrauwen. Dat laatste heb ik nergens gelezen. Hoe zou je dat willen voorkomen, als mensen welkom zijn om spontaan binnen te wandelen en het werkproces te volgen? Ben ik als reporter niet de spreekwoordelijke uitzondering? De hersenen kraken.
__________________________________________
Jans Muskee zit op een stoel en kijkt naar zijn werk. Het schilderij is in grote lijnen opgezet en hier en daar met kleur ingevuld. Jans Muskee drinkt wat water. Eet een boterham. Je ziet hem denken. Het schilderij is nog niet af, maar Muskee zet geen streek. Op het canvas twee vrouwfiguren. De een met (mogelijk) een badhanddoek, de ander houdt een leuk zomerjurkje omhoog. Op de voorgrond zo’n geinige roze flamingo zoals je ze tegenwoordig steeds vaker ziet. Het is een op het eerste gezicht degelijk werk dat niets heeft van de sexy frivoliteit van Muskee’s andere werk. Het schijnt dat ook na vijven de kunstenaars nog door blijven mogen, dus dat komt vast goed.
En zo is het elke keer een belevenis om ’s middags De Vishal in te wandelen en kennis te nemen van wat er gebeurt. Van het kleurrijke abstracte werk van Roosmarijn Schoonewelle tot de aziatisch aandoende figuren gehuld in zwartwit-plantenpatroonkleding van Keetje Mans. En van de prachtige kroonluchter-achtige lantaarn van Pietsjanke Fokkema tot de strengere zwartwit-lijnen van Anuli Croon. De onderwaterbeelden van Simone Albers en de steen van Gé-Karel van der Sterren. Een zeer interessant concept dat mijns inziens vaker zou mogen op deze plek.
Zaterdagmiddag 20 augustus stipt om 17.00 uur zullen de werken onder begeleiding van live-muziek worden onthuld. Dan kan er ook op de werken worden geboden. Vervolgens is de tentoonstelling niet zo heel lang meer te zien: tot en met zondag 4 september.
In a Pig’s Whisper – De Vishal
- Donglai Meng
- Keetje Mans
- Gé-Karel van der Sterren
- Anuli Croon
- Pietsjanke Fokkema
- Simone Albers
0 reacties