‘Vergeet mij niet’ is de titel op de onlangs verschenen poëziebundel van de Haarlemse Angela Bogaard. Het zijn gedichten over Alzheimer, oorlog, koloniaal verleden, feminisme en optimisme. De lezer louter plezieren, daar doet Bogaard niet aan. Net als de manier waarop zij haar kunst vervaardigt gaat zij als dichter ook volstrekt haar eigen weg.
door Paul Lips (foto’s Dick Stegenga/Carin)
In het Jan en Piet Museum werd de bundel gepresenteerd. Angela deed dat op een enigszins onverwachte manier: zij liet eerst familieleden en vrienden een gedicht uit het boek voordragen, en las er vervolgens zelf ook een voor.
‘Vergeet mij niet’, dat zinnetje werd in vroeger tijden geschreven in poesie-albums van vriendinnetjes, die elkaar mooie – maar vaak geleende – woorden toeschreven, geïllustreerd met al even mooie – geleende – plaatjes van engeltjes, kindertjes en dergelijke.
Het is tegelijkertijd een oerwens van bijna elk mens: de wens om niet vergeten te worden door een ander. De geliefde, het familielid, een vriend, die ene collega. Daarnaast hopen veel mensen vurig dat het geheugen zo lang mogelijk intact blijft. Anderen weer zuipen zich het graf in en lijken de hersenen het liefst zo snel mogelijk te willen vernietigen. Het zoeken van een bepaalde roes lijkt levens te vervullen. Dat kan ook door middel van het zoeken van ruzie.
Burenruzie
Ruzie
erfafscheiding
particuliere grond
haat
Wie is er het sterkst in ruzieland?
de superieure
verhult zijn angst
voor een vreemde
nieuwe buren
bakent zijn grenzen af
speurt
naar middelen
om zijn gelijk te bewijzen
bouwt een muur
onrechtmatig verkregen
Opgelegde normen en waarden
in eigen land
geen overzeese tochten
voor binnenlands kolonialisme
gewoon een tentenkamp
Dit gedicht deed me denken aan de dichter Jan Arends, die begin jaren zeventig al schreef: ‘er is nog nooit een mens geweest die een korrel aarde heeft bezeten’. Je kunt ze op televisie bewonderen, van die mensen die rechtszaken beginnen over enkele centimeters erfafscheiding en daar jarenlang over blijven miezemuizen. Waar wij als kijkers vervolgens weer over kunnen twitteren. Muurtjes bouwen, ons eigen gebiedje afbakenen, in het groot of in het klein, we zijn er goed in. Alles om de angst voor ‘het vreemde’ uit te bannen. Maar:
Onder het tapijt
tot stofwolken
verworden
ligt de angel
als een houtsplinter
aan een doodskist
scherp dodelijk
voor wie niet wil horen
niet wil zien
Woorden als ‘psychose’, ‘doodsangst’, ‘bloedsport’, ‘bomgordel’, ‘witte macht’ of ‘valse getuigenissen’ bevolken deze bundel. Meewarig beziet de dichteres de dictators, de fundamenten van democratieën die staan te schudden, terroristen die dood en verderf zaaien. Ook is er verwondering over kunst in de openbare ruimte, waarbij hedendaagse druktemakers persoonlijke eisen op tafel leggen, en kunst waarbij ´naakt´ wordt getoond proberen uit te bannen. De gedichten lijken een zoektocht naar menselijke waarden, maar ook naar het pure, waarbij het bijvoorbeeld in de natuur niet stil hoeft te zijn. ‘Ik ben niet van het stille strand/ik ren/de woeste golven zitten mij op de hielen’, dicht Bogaard. Gure wind, opstuivend zand, een machtig kabaal, dat mag allemaal best. Thuis wacht immer ‘de eigen stilte’.
Naast de enigszins zwaarmoedige sfeer is er het gedicht ‘Vrij’, over de liefde voor de mensheid, waarbij vluchtelingen niet worden uitgesloten.
Vrij
Met tralies
zonder tralies
ik heb je lief
Wij kunnen dansen
op sterren
ons laten vallen
zonder te pletter te slaan
Wij kunnen zweven
onbegrensd
mens
lief
zij aan zij
Omdat wij toch van Spaarnestroom zijn lijkt het me gepast om te besluiten met een Spaarnegedicht. Volle kracht vooruit, dat is een mooi motto. Ook voor Bogaard persoonlijk, die er van houdt om interessante kunsten aan het publiek te tonen. Binnenkort zal zij zich met collega-kunstenaar Jan Heijer in een openbare Haarlemse ruimte manifesteren, niet ver van de Amsterdamse Poort. Maar daar over volgt verdere berichtgeving in de plaatselijke courant.
Spaarne
Stroomopwaarts vaart het kleine bootje
door kleine
kabbelende
watervertakkingen
In de vroege avond
overstemt het hoge krekelgezang
het diepe motorgeronk
de kleine vertakkingen
vinden de weg naar de grote waterader
Lief Spaarne
zonder jou
kent het Haarlems hart geen overvloed
Het kleine bootje
deint vrolijk op en neer
neus omhoog
in volle kracht vooruit
In kracht
snelheid
een met de uitgestrekte ruimte
en de op de oever opdoemende grachtenhuizen
´Vergeet mij niet´, Angela Bogaard, € 18,50
ISBN: 9789463890496
Te bestellen via:
https://www.boekscout.nl/shop2/boek.php?bid=9396
0 reacties