Mijn oog viel op een bericht over een gedichtenbundel met illustraties, getiteld ‘Insomnia’. Makers: Jolanda Prinsen (poëzie) en Mariel Cordang (aquarellen). Nooit geweten dat Jolanda gedichten schrijft. Daar moeten we alles van weten, dus met gezwinde spoed naar galerie De Tijd aan de Kleine Houtstraat.
door Paul Lips
Al snel blijkt dat ik in feite zeer weinig kennis heb van het leven van Jolanda Prinsen, terwijl we elkaar reeds eind jaren tachtig leerden kennen tijdens bijeenkomsten van de kunstcommissie van de gemeente Velsen, waar zij en onder andere Jan Verburg lid van waren. Ik was de razende reporter die zich verwonderde over wat er allemaal kwam kijken bij het plaatsen van beelden in de openbare ruimte. Toen al bleek dat je met Jolanda kunt lachen, en dat is nog steeds zo. Neem alleen al dat bordje in de etalage van haar galerie-aan-huis: ‘Fietsen worden verwijderd, de mijne ook’.
Een doorsnee-interview is zinloos. Het gesprek gaat alle kanten op, behalve die van de bundel. We hebben het over het kleurrijke bestaan van de muziektheatergroep Hauser Orkater, de Rietveld Academie, de Haarlemse kunst-scene, coronajaren, aandacht vergaren via sociale media en dingen bewaren als remedie tegen de vergankelijkheid.
Ooit was ze kennelijk danseres en vervolgens werd ze de veelzijdige beeldend kunstenaar die ze al ontelbare jaren is. ‘Maar ik kook ook heel vaak voor groepen hoor, in de Pletterij bijvoorbeeld’, zegt ze met enige nadruk. Ook verzorgt ze elk jaar het roemruchte Kunstlijn-diner in de ruimte van galerie De Tijd, dat tevens als atelier functioneert.
Ze werd in elk geval ‘steeds lichter en steeds/meer/dichter‘, zoals ze schrijft in het vers ‘Dichter‘. En dan weten we nog niks over dat er ook nog iets met slagwerk schijnt te zijn geweest.
Een poëziebundel met veertien gedichten en evenzoveel aquarellen in een prachtig uitgegeven boekje. Het heeft schijnbaar zonder al te veel poeha het levenslicht gezien. Gevraagd naar het hoe en waarom vertelt Jolanda dat Mariel Cordang een eerder boek heeft vormgegeven, ‘De Tijd‘ met daarin ook gedichten van voormalig stadsdichter Sylvia Hubers.
“Ik heb nog wel wat gedichten liggen”, schijnt Jolanda tegen Mariel gezegd te hebben. “Wellicht ter inspiratie voor je nieuwe aquarellen.”
Om vervolgens te gaan struinen in soms keurig gerangschikte mapjes dan wel overal rondslingerende papiertjes. Briefjes met notities tussen pagina’s in boeken, op muren geplakt, soms zelfs op doosjes van medicijnen. “Je moet een ingeving voor een gedicht metéén opschrijven, anders ben je ’t kwijt”, zegt ze er over. Soms vindt ze briefjes waarvan ze het bestaan niet meer wist en schiet dan in de lach om wat er genoteerd staat. Verrassingen van het leven.
De bundel ‘Insomnia‘ is inmiddels te koop voor een tientje en ligt onder meer bij de Kennemer Boekhandel aan de Kleverparkweg. Veel ruchtbaarheid en getrommel op tamtams is niet zo aan de orde van de dag geweest. Dus vóórdat ‘Insomnia’ tussen wal en schip dreigt te geraken grijpt Spaarnestroom in.
Dag
De dag is moe
en ik ben om.
Ga nou maar.
Ga weg naar je zooitje.
Ga slapen in een hooiberg.
Geef je hond te eten.
Aai de poes.
En donder op.
Punt
(uit: ‘Insomnia’)
Dit vind ik dus een perfect gedicht. “Je gaat eigenlijk verder waar Sylvia die geweldige stijl van haar beginjaren heeft losgelaten”, mompel ik achteloos, zittend in de huiskamer en keuken inéén. Ik stel het me helemaal voor: de kunstenares, vermoeid, na weer een dag vol creatieve uitspattingen, helemaal klaar en áf. En dan die onzichtbare figuur die er omheen hangt, waarvan je denkt ‘gá nou maar’. Met je zooitje. Die hooiberg verwijst natuurlijk naar Swiebertje. Swiebjen die steeds malle dingen deed en niet zelden de nacht doorbracht in een hooiberg. De legendarische zwerver die steevast voor ontelbare lachsalvo’s zorgde op de vroege zaterdagavond van de jaren zestig en zeventig. Zoete nostalgie. Ik zie mijn eigen moeder nóg slap liggen van het lachen om die malle Swieb.
We spreken over het fenomeen slapeloosheid (insomnia), een verschijnsel dat Jolanda door en door kent. “Soms ga ik dan mijn bed uit. Want je moet het koud krijgen, vaak kun je dan pas weer inslapen. Bij slapeloosheid probeer ik vaak oplossingen te bedenken voor kunstwerken waar ik mee bezig ben. Over constructies of over de temperatuur van het ‘bakken’ als het om keramiek gaat. Ik vind het heerlijk om heel veel verschillende dingen te doen: beeldhouwen, schilderen, ruimtelijk werk zoals installaties, performance, glaskunst enzovoort. En dan ook nog zo nu en dan een gedicht schrijven.”
gedicht ‘A groot’ (foto Mariel Cordang)
Dat ze een goed gevoel voor dat laatste heeft blijkt uit een gedicht als ‘A groot‘. In het gedicht stroomt het water ’traag als Haarlemmerolie’ door het Spaarne, wordt er gezongen door koren en laat Laurens Janszoon zijn A groot vallen (in het zand). Een verwijzing naar de vermeende uitvinder van de boekdrukkunst. Verder zit het vers vol verwijzingen naar Judith Leyster, Van der Pigge en Pieter Teyler van der Hulst, waarvan de naam goddank door de dichteres als ‘Teyler’ wordt gespeld en niet dat idiote ‘Teylers’, zoals het museum en sommige lokale ‘kunstverslaggevers’ plegen te doen. Hoe dan ook: er heerst volgens de dichteres ‘geen Haarlemmeroliecrisis’ en dat is maar goed ook. In de bijgaande aquarel heeft Mariel Cordang de torenspits van de Grote Kerk op treffende wijze gevangen. Alleen staat deze nu eens niet op de toren van de kerk, maar op een van de grote A’s die de naam Haarlem rijk is en die op de aquarel als een soort boog over het water van het Spaarne is geplaatst.
De illustraties van Mariel Cordang bewegen zich tussen figuratief en abstract, soms landschappelijk, hier en daar duiken mysterieuze figuren op. Zoals de dame met de hoed als gestalte in een deuropening. Een verschijning, wellicht op de drempel tussen leven en dood. De verweerde vloer en lange, lichtblauwe schaduw vooruit doen de rest. Zowel de zorgvuldig gemaakte illustraties als het gebruik van de taal brengen kijker en lezer in een feeërieke sfeer, die vragen oproept, gedachten laat stromen en uiteindelijk niet alle geheimen prijsgeeft. Daarom is deze bundel een aanrader. Een juweeltje. Voor slechts een tientje, mensen.
Tot slot van dit betoog nog het volgende.
Sprekend met Jolanda Prinsen komen we op het onderwerp ‘crowdfunding’. Een fenomeen waarover ze enigszins besmuikt bekent er eigenlijk een hekel aan te hebben. Immers: “Er is van alles aan de hand in de wereld en dan kom ik met een crowdfunding voor mijn oeuvrecatalogus.”
Het schijnt een prachtig boek te worden, verzekert Jolanda. Door vrienden en bekenden is er inmiddels een flink bedrag opgehoest, maar daar zou nog wat bij mogen. De productiekosten bedragen in totaal zo’n 5000 euro.
Juist via sociale media zouden kunstliefhebbers kennis kunnen nemen van deze ‘VoordeKunst’-actie, denkt ze. Dus wellicht kan Spaarnestroom daar een steuntje bij in de rug geven. Waarvan akte. Dit artikel is onze blijk van steun. Dan kunnen wij ook weer rustig de slaap vatten. In een of andere hooiberg.
Glaskunst van Jolanda Prinsen.
________________________________
Link naar de crowdfundingactie: Boek Jolanda Prinsen 50 jaar kunstenaar door Jolanda – voordekunst
De bundel ‘Insomnia’ kost 10 euro en is te koop bij de Kennemer Boekhandel aan de Kleverparkweg of via de kunstenaars.
https://www.jolandaprinsen.nl/
0 reacties