De uitvoerend musicus wandelt naar de vleugel, buigt voor de aanwezigen, gaat zitten op de kruk, slaat de partituur open, zet zijn bril op, pakt de stopwatch, slaat het deksel dicht, zet de stopwatch aan. Zo begint de uitvoering van William Marx van het stuk 4’33”, een compositie uit 1952 van John Cage (1912–1992).
Wat volgt is vier minuten en drieëndertig seconden stilte. Althans, de illusie van stilte. Want volledig stil is het praktisch nooit. Er is altijd wel iets dat geluid veroorzaakt.
Ik vind 4’33” een uiterst geestige compositie. Tijdens een uitvoering krijg je kans om even stil te zijn, te berusten, na te denken of gewoon helemaal nergens aan te denken. Of te ‘genieten’ van omgevingsgeluiden, zoals schuifelende voeten of kuchende luisteraars.
Elke maandagochtend is er in de Grote of St.-Bavokerk, Haarlem, een zogeheten ‘Stiltemeditatie’.
Even vóór 9.00 uur verzamelen de belangstellenden zich bij de ingang van de kerk aan de Oude Groenmarkt.
Nadia Kroon, Tom de Haan of Joris Obdam begeleiden de groep naar het koor. Er wordt een kaars aangestoken, drie keer op de gong geslagen, en na 20 minuten opnieuw als einde van de meditatie. Uiterlijk 9.30 uur staan de bezoekers weer buiten.
De wekelijkse stiltemeditatie begon een jaar geleden en is een succes. De kou in de kerk wordt getrotseerd met dekentjes, en medewerkers van Spaarnelanden ontzien de meditatie door nog even afwezig te blijven met bezemwagens, bladblazers of glasbak-legers.
Morgen, maandag 6 maart 2017 wordt het éénjarig jubileum van de stiltemeditatie gevierd met een kopje koffie na afloop, zodat de deelnemers met elkaar kennis kunnen maken. Verzamelen even vóór 9.00 uur (Oude Groenmarkt).
Het rustgevende, het ‘vangen’ van de stilte doet me denken aan de schilderijen van Jan Andriesse (Jakarta, 1950).
Andriesse probeert op allerlei manieren licht te vangen in zijn schilderijen. De kleuren van de regenboog komen vaak terug, maar soms is er bijna helemaal niets te zien op het doek.
In de serie ‘Hollandse Meesters’ komt Andriesse aan het woord, vanaf zijn woonboot aan de Amstel, vanwaaruit hij het licht op het water observeert.
Andriesse: ,,Als ik zeg: wat wil ik in een schilderij. Ja, dan zeg ik: dan wil ik die stilte, dan wil ik dat licht en dan wil ik die zwaartekracht. En als die drie dingen daar in zitten, dan, misschien, hopelijk, eventuéél, gebeurt er iets.’’
Stilte in een tijd vol sociale en digitale onrust.
Grijp de stilte als je kunt.
PAUL LIPS
http://kerkhaarlem.nl/stiltemeditatie/
http://hollandsemeesters.info/posts/show/8991
Mooi stukje Paul!