Mei. In de bibliotheek in de Haarlemse Gasthuisstraat viel mijn oog op twee aangeschafte – en dus uitleenbare – exemplaren van het verzameld werk van Maarten van Roozendaal (3 mei 1962 – 1 juli 2013).
foto ProperPictures/ Remco van der Kruis
‘Jij blijft bij mij’ is de titel van dit omvangrijke boek, samengesteld door Eva Bauknecht en Lolies van Grunsven. Bassist/componist Egon Kracht schreef de bijgaande bladmuziek uit voor degenen, die het werk in de toekomst willen vertolken of bestuderen. Op de cover een foto van Govert de Roos waarop we Van Roozendaal aan een vleugel zien zitten, sigaret als altijd in de mond. Opvallend is de totale chaos op de foto: de piano staat symbolisch scheef, er lijken herfstbladeren op de snaren te zijn neergedwarreld. Als je goed kijkt lijkt het een pianokerkhof waar de zanger/pianist zich bevindt, overal om hem heen onderdelen van overleden piano’s.
Het deed me denken aan Vermeer.
Schrijft iemand vandaag de dag nog wel eens een brief aan iemand anders? Johannes Vermeer (1632-1675) legde het vast op enkele schilderijen. Het zijn intieme inkijkjes en er lijkt weinig te gebeuren, bijvoorbeeld op de ‘Brieflezende vrouw in het blauw’, dat volgende de overlevering geschilderd werd rond 1663. De vrouw op het schilderij heeft zojuist een brief ontvangen en leest staande aan tafel de inhoud. Ze heeft het maken van haar toilet er voor onderbroken, de parelketting ligt nog onaangeroerd op tafel. Gerdien Verschoor schreef een geweldig verhaal over het verlangen alleen te kunnen zijn met dit weergaloze schilderij.
http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3425148/2013/04/13/De-vrouw-haar-brief-en-ik.dhtml
Gebruikt iemand nog wel eens het schuurmiddel VIM? Mijn moeder deed dat in de jaren zestig, tot afgrijzen van een milieubewuste zwager. Het product lijkt vandaag de dag vervangen te zijn door Jif of Cif. De naam ‘Vim’ is afkomstig uit het Engels en betekent ‘fut’ of ‘energie’.
Grappig dat Maarten van Roozendaal er over zingt in het trage, bijna stilstaande lied ‘Vermeer’.
Jij leest een boek
Jij mengt de sla
Jij kamt je haar
Jij aait de poes
En ik kijk naar jou
Jij schrijft een brief
Jij schilt een peer
Jij kust je zus
Jij verft je fiets
En ik kijk naar jou
Ik wil een foto
Van de wereld
Zodat-ie stilstaat
Jij speelt Satie
Jij doet de tuin
Jij pakt de Vim
Jij op de trap
En ik kijk naar jou
Ik wil een foto
Van de wereld
Zodat-ie stilstaat
Ik wil dat het stilstaat
(© Maarten van Roozendaal)
Juni. Ik liep rond in een – in een voormalige kerk gevestigde -boekwinkel in Zwolle. Waanders in de Broere (adres: Achter de Broeren 1-3), het is een snoepwinkel voor boekenliefhebbers. Ik liet mijn keuze vallen op het fotoboek ‘Charleroi -Il est clair que le noir est gris’ van de Vlaamse fotograaf Stephan Vanfleteren. Het zijn wonderschone zwart-witfoto’s van een van de ‘lelijkste steden van Europa’.
‘Charleroi is ziek, moe, versleten, uitgeteld, opgebrand, gekwetst, vernederd’, schrijft Vanfleteren in de bijgaande tekst. De bewoners schijnen er te leven op drank en nicotine, met producten van de pharmacies binnen handbereik.
Het boek kent naar mijn idee louter hoogtepunten, met wolkenrijke stadsgezichten vanaf een heuvel tot en met de verweerde koppen in een café, verlaten straten of het jonge stel op een motorfiets.
Op één van de foto’s is een garagebox in een bosrijke omgeving te zien. De box ernaast is al verlaten, de deur is er uit. Op de centrale plaatstalen deur op de foto heeft iemand het woord ‘MORT’ gespoten.
Juli. De dood komt zo nu en dan op een zonnige dag.
Afgelopen week nog, toen zanger/gitarist/componist Thé Lau (17 juli 1952 – 23 juni 2015) zijn laatste adem uitblies. The Scene deed het afgelopen jaar een uitgebreide afscheidstoernee, met opgeheven hoofd. Anders dan bij Van Roozendaal (die zijn laatste toernee na de vernomen onheilstijding plotseling afbrak, maar zich nog inspande voor diverse uitgaven van zijn werk) besloot Thé Lau dat hij op muzikale afscheid wilde nemen. Oude en nieuwe fans sloten Lau en zijn band wederom in de armen. Vanuit duizenden kelen klonk het ‘Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen’.
Het uitluiden gebeurde met veel witte wijn, zo las ik ergens. Zo hoort het ook. Wat moet je anders.
Het is triest dat zulke kunstenaars ons te vroeg ontvallen. Maar ze laten een mooi oeuvre na, dat nog vaak zal klinken.
Zonlicht dat op lege plekken valt.
Zoals in ‘Het werk van God’, te zien op een sfeervolle 2 Meter Sessie-opname.
Van nabij heb ik meegemaakt dat het overlijden van een geliefde persoon een gat sloeg. Ik zag mijn moeder aanvankelijk wegkwijnen nadat mijn vader in 1973 overleed.
‘Ach mensen leven en gaan dood’, zingt Van Roozendaal achteloos in het schrijnende ‘Het lukt ook zonder jou’.
De achterblijvers kunnen in feite twee dingen doen: in navolging van de dode stoppen met leven, en alles laten zoals het was, de kamer, de voorwerpen, de geest van de geliefde.
Of doorleven. Op reis gaan. Een nieuw kast aanschaffen.
Maar zelden klonken de woorden ‘nieuwe kast’ zo eenzaam als in ‘Het lukt ook zonder jou’.
PAUL LIPS
‘Jij blijft bij mij’, Maarten van Roozendaal, uitgeverij Nieuw Amsterdam.
http://maartenvanroozendaal.nl/
‘Charleroi -Il est clair que le noir est gris’, Stephan Vanfleteren,
uitgeverij Hannibal
http://stephanvanfleteren.com/nl
http://www.thescene.nl/
0 reacties