Hoe krijgt Schalkwijk een optimaal kunstzinnig klimaat? Levendig Pletterij-debat over cultuurvoorzieningen in Schalkwijk

De bibliotheek aan het Fie Carelsenplein in Schalkwijk als broedplaats en rafelrandje? Het moet niet gekker worden, maar als het aan cultuurwethouder Diana van Loenen ligt, dan behoort dit tot de mogelijkheden. Dit en andere ideeën kwamen naar boven tijdens het Pletterij-debat dat woensdagavond in de bieb werd gehouden.

door Paul Lips

Het ging woensdagavond dus vooral over welke culturele voorzieningen er momenteel worden gemist in het meer dan 35.000 inwoners tellende Haarlemse stadsdeel. Vertegenwoordigers van wijkraden, experts, culturele ondernemers én bewoners waren in groten getale aanwezig, echter veel kleurrijke Schalkwijk-bewoners schitterden door afwezigheid. Dit werd door presentator en interviewer Louis Pirenne (o.a. oud-hoofd afdeling cultuur van de gemeente Haarlem) ook geconstateerd.
Aan de andere kant had hij Bas Broertjes meegenomen, die mede-initiator is in Amsterdam Nieuw-West van Oxville Cinema/Cinema De Vlugt, een bioscoop die kleurrijke wijkbewoners aan zich heeft weten te binden met aansprekende films en buurtactiviteiten. Broertjes legde uit dat hij en zijn kompanen het nogal ‘bizar’ vonden dat er in dat grote stadsdeel geen buurtbioscoop was. In 2018 werd begonnen in De Meervaart en momenteel is er een tijdelijke locatie in Geuzenveld/Slotermeer, waar dagelijks films kunnen worden vertoond. Zowel blockbusters als arthouse-films. “We kijken heel erg naar wat de buurt interessant vindt en wat past er bij de samenstelling van de omgeving. We zijn heel erg gaan samenwerken met lokale organisaties om de mensen naar binnen te krijgen. Want ze komen niet vanzelf.”
“We zijn begonnen met gewoon Turkse films te vertonen en we merkten dat het publiek dat enorm waardeerde. Dat ze dat meteen in hun community gingen delen. Het leverde een volle zaal op en nog steeds. Daar heb je dan geen dure marketing-campagnes voor nodig.”
Overeenkomsten lijken er te bestaan tussen de gebieden Nieuw-West en Schalkwijk, opperde Louis Pirenne. Door het stugge volhouden van Broertjes en zijn team komt er in Osdorp ook een Huis van Verhalen in samenwerking met de bibliotheek. Een multidisciplinair gebouw met talrijke mogelijkheden, een buurtfunctie met betaalbare activiteiten.

Bas Broertjes vertelt over zijn pionierswerk in Amsterdam Nieuw-West.

De experts achter de tafel waren stuk voor stuk voorstanders van een culturele broedplaats in Schalkwijk. Baghdad El Mesbahe (stichting Observatoire) kenschetste Schalkwijk als ‘slaapwijk’ en toonde zich uiterst kritisch over het culturele klimaat, Bram Kraefft (Meemaakpodium Bibliotheek Schalkwijk) beschreef Schalkwijk als een stuk of twaalf community’s waarvoor de bibliotheek een laagdrempelig podium biedt met uiteenlopende activiteiten zoals ook een wereldkeuken.

Kristine Leenman (Stichting Culturele Activiteiten Schalkwijk) vond dat de verschillende bevolkingsgroepen te veel langs elkaar heen leven en ‘ontmoeting’ zou mogen worden gestimuleerd. Wethouder Diana van Loenen onderstreepte dat als er een nieuw bibliotheekgebouw verrijst in Schalkstad, dat de huidige oude bieb verder mag als ‘participatiepodium’. Broedplaats. Rafelrandje.
Gaandeweg het debat rezen vragen over waar organisaties als Hattrick Haarlem, Mooizooi, INTK en bijvoorbeeld de Wereldmuziekschool een nieuwe plek zouden moeten krijgen. Verschillende aanwezigen pleitten voor de ‘oude’ bieb als ontmoetingsplek. Een poppodium zal niet lukken, schetste Baghdad El Mesbahe, want: ‘boven de bibliotheek zijn woningen, dus geluidsoverlast is uitgesloten’.
Een tikje bijzonder is zo’n idee van een broedplaats wel, omdat in het recente verleden zo’n beetje elk rafelrandje (van Fietsznfabriek en Jan & Piet Museum tot en met Slachthuis13) door de gemeente is ontmoedigd dan wel gladgestreken of gesloopt. Daarnaast constateerde Kristine Leenman een kaalslag aan voorzieningen die er ooit zijn geweest. Denk aan het Schalkererf aan de Bernadottelaan, het destijds populaire sportfondsenbad aan de Zwemmerslaan of jongerencentrum Prisma aan de Laan van Angers.

Voor de bieb is er nog geen concreet idee. Uit de reacties van de aanwezigen bleek dat velen voorstanders zijn van de omvorming van de bieb tot broedplaats annex ontmoetingsplek of buurtbaken. Hetgeen ook geldt voor het gebouw van de voormalige Moeder van de Verlosserkerk aan de Professor Eijkmanlaan, dat over een fantastische akoestiek schijnt te beschikken. Wellicht dat ook het Genootschap Oud Schalkwijk Haarlem daar een permanente expositieruimte zou kunnen krijgen. Ook theater- en filmvoorstellingen op Schalkwijkse locaties geïnitieerd door de gevestigde theaters en filmhuizen, dat zou toch tot de mogelijkheden moeten behoren.
Denken in kansen. Samenwerken. “Negativiteit: niet doen. Positiviteit, daar bereik je wat mee”, concludeerde aanwezige bewoner Antoinette Wijnoogst.
Daar hoort een veel laagdrempeliger vervolggesprek bij, vond Louis Pirenne. Een zogeheten ‘cultuurtafel Schalkwijk’. Pirenne wil dit vervolggesprek wel leiden, liet hij de aanwezigen weten.
Binnenkort opent vanuit de gemeente Haarlem een ‘winkeltje’ in winkelcentrum Schalkwijk, waarbij elke Schalkwijker zijn of haar ideeën mag ventileren. Wordt vervolgd. Zie hieronder de volledige registratie van het Pletterij Debat.

Pletterij Haarlem, centrum voor cultuur en debat – Pletterij