Haarlemmer Huub Schous schreef een boek over Elswout onder de titel ‘Elswout, van buitenplaats tot wandelbos’. Het boek geeft een prachtig beeld van het bos zoals wij dit heden ten dage kennen, maar Schous dook ook in het ontstaan van deze ‘Nachtwacht onder de buitenplaatsen’. Een gesprek tijdens een wandeling.
,,Ik hou van mist’’, zegt Huub Schous als we over de oprijlaan lopen richting het grote huis. ,,Als je kijkt naar die mist en die zonnestralen tussen de bomen door dan geeft dat een mooi mysterieus effect. Maar als het om Elswout gaat kan ik niet kiezen voor één favoriet seizoen hoor. Ze zijn me alle vier lief.’’
Met de attitude van een historicus is Schous is de geschiedenis van landgoed Elswout gedoken, ook al had hij geen eerdere ervaring met het schrijven van een boek. Bij het zogeheten Grote Huis houden we stil. Het is thans het kantoor waarin Cobraspen Vastgoed BV is gevestigd, het bedrijf van Luigi Prins.
,,Het is in feite al het vierde grote huis’’, legt hij uit. ,,Willem Borski III was de opdrachtgever die in de negentiende eeuw dit huis in Italiaanse renaissancestijl liet bouwen. Architect was Constantijn Muysken. Er werden terrassen aangelegd en een fraaie trappartij. Toch heeft het grote huis regelmatig lange perioden leeg gestaan. Tussen 1884 en 1942 stond het leeg maar was het zo beschilderd dat het bewoond léék. Tijdens de tweede wereldoorlog trok de Duitse bezetter er in. Zelf heb ik er begin jaren zeventig op school gezeten, op de Zocherschool.’’
Verderop zien we een boom met een enorme stam. ,,Dat zijn meerdere stammen’’, weet Schous. ,,Er zijn gewoon enkele bomen naast elkaar geplaatst en al groeiende vlechten ze dan in elkaar. Zo krijgen de individuele bomen extra steun.’’
Huub Schous is woonachtig in Haarlem en werkzaam bij HTM Den Haag als coördinator railveiligheid. Eigenlijk is hij pas sinds 2009 een verwoed bezoeker van het landgoed. In zijn jeugd kwam hij er met zijn ouders en bezocht de Zocherschool, maar de serieuze interesse is van de laatste jaren. ,,Ik ontdekte dat er geen enkel boek over Elswout is geschreven. Zoiets intrigeert me dan. Ik ben me er in gaan verdiepen en heb geprobeerd deze puzzel compleet te krijgen. Dat is niet overal gelukt, maar ik heb een flink aantal stukjes weten te vinden. Uiteraard heb ik daar veel hulp bij gehad.’’
Schous wijst op de zichtlijnen en doorkijkjes. ,,Die zijn allemaal heel ingenieus aangelegd. Er ontstaat een soort gezichtsbedrog. Het lijkt net alsof het landschap veel verder reikt.’’
We wandelen richting de kleine vijver, volgens Schous een van de meest romantische plekjes in de omgeving. De vijver wordt gebaggerd, iets dat regelmatig moet gebeuren, legt hij uit. ,,Deze kleine vijver is ook weer heel ingenieus aangelegd. Daar bij het pad langs het water staan bankjes waar je een heel groot deel van de dag in de zon kunt zitten.’’
Bij de kleine Zwitserse brug ontmoeten we een van de baggeraars. Schous kent zo’n beetje alle personen die werkzaam zijn of waren op Elswout, maar ook de bewoners in de directe omgeving. ,,Mooi toch, als je de hele dag mag werken op zo’n schitterend landgoed. Er bestaan ergere beroepen.’’
Zelf beschouwt Schous het neogotische tuinhuisje vooraan bij de hertenbaan als zijn favoriete plek. Het is te zien vanaf de Elswoutslaan. Architect J.D. Zocher junior ontwierp het huisje, het wordt dan ook wel het Zocher-prieel genoemd. Er staat een bank in waar wandelaars even kunnen pauzeren. Het is een favoriet stukje Elswout bij ouders met kinderen.
Schous maakte persoonlijk de voortreffelijke foto’s die het boek sieren, aangevuld met oude kaarten en illustraties. Nauwkeurig worden de landschapsstijlen beschreven, alsook de aanwezige flora en fauna. Dat maakt het boek tot een prima geschenk waar veel lezers plezier aan zullen beleven.
De zon schijnt al we terugwandelen over het Grote Stuk, de weide ten westen van het grote huis. Huub Schous is verheugd over de positieve ontvangst van zijn boek. Er zijn veel exemplaren verkocht. ,,Daar krijg ik bijna rooie oortjes van’’, lacht hij. ,,De reacties zijn hartverwarmend. We hebben al opdracht moeten geven voor een tweede druk. Dat is fenomenaal.’’
INTERVIEW: PAUL LIPS
FOTOGRAFIE: (c) HUUB SCHOUS, PAUL LIPS
‘Elswout, van buitenplaats tot wandelbos’ is verschenen bij uitgeverij Loutje en kost 24,95 euro. ISBN9789491936029
www.uitgeverij-loutje.nl
Wat fijn dat er nu een boek over dat mooie Elswoud is gemaakt. En wat fantastisch dat jij dat hebt geschreven , Huub! Mijn complimenten!