In galerie De Waag is zondag 19 juni de opening van de tentoonstelling ‘A – Locatie’ van kunstenaars Ilja Warmerdam en Hans Kuiper. Zelden is een expositie met meer mysterie omgeven dan deze. Ilja Warmerdam is een redelijke bekende in de lokale kunstkringen, maar wie is Hans Kuiper? Paul ging naar het gedeelde atelier van het duo in ‘Onder de Toren’, op papier een ‘bruisend bedrijfsverzamelgebouw’ in het voormalige KPN-pand aan de A. Hofmanweg in de Waarderpolder om het duo enige uitspraken te ontfutselen. Maar vooral ook om kennis te maken met het fenomeen Hans Kuiper. Vervolgens nog snel even een bezoekje aan de tentoonstellingsruimte van De Waag, waar het opbouwproces in volle gang is.
door Paul Lips
De bijgaande tekst van de tentoonstelling in De Waag luidt:
…A – Locatie is een nieuwe tentoonstelling van Ilja Warmerdam en Hans Kuiper.
Wij transformeren de expositieruimte van dit oude gebouw met een performatieve installatie, die de contextualiteit van een dominante, architecturale, historische ruimte problematiseert en onderzoekt.
Daarbinnen zullen werken getoond worden van de afgelopen periode, waarbij de urbanisatie, de menselijke verlatenheid en de pogingen van kunstenaars om deze te overwinnen centraal staan…
________________________________________
De bovenruimte van De Waag is van oudsher een plek waar leden van de tweehonderd jaar bestaande kunstenaarsvereniging Kunst Zij Ons Doel kunnen tekenen naar model (op de zolder) en de mogelijkheid hebben om te exposeren (op de eerste verdieping). Ook in de benedenruimte zijn er sporadische momenten geweest waar kunstenaars hebben geëxposeerd. Zoals Haarlemmer Ronald Ruseler, die eind jaren zestig in de gelegenheid werd gesteld werk ten toon te stellen. Maar sinds jaar en dag zijn het toch vooral de KZOD-leden die in de bovenruimte hun gemaakte werken tonen. Solo, of al dan niet in duo- of groepsverband. En dat gebeurt op vrij traditionele wijze, vinden Hans Kuiper en Ilja Warmerdam. Maar, verzekert het duo: “Het is ook een hele interessante ruimte! Het is een eer dat we door KZOD gevraagd zijn om hier te exposeren.”
Hans: “Een kunstruimte die behoorlijk op zichzelf staat. En dat heeft te maken met het roemruchte verleden. Als Waag waar goederen werden gewogen, maar ook als kunstverenigings- en ontmoetingsplek. Veel vermaarde kunstenaars waren in het verleden betrokken bij KZOD. Maar wij willen graag dat onze kunst niet geheel wordt geabsorbeerd door deze ruimte.”
Ilja: “We willen kijken of we die dominantie van de geschiedenis van die ruimte kunnen problematiseren, bevragen. Onderzoeken. Het traditionele en academische doorbreken.”
Hans, jij hebt Kunstruimte 411 in het leven geroepen, wat is dat voor kunstruimte?
“Geen vaste plek, maar een hybride kunstruimte die niet gebonden is aan een vaste locatie. In 2018 ben ik daar mee begonnen, het getal 411 komt van een huisnummer en klinkt lekker in het gehoor, four one one. Het is ook het informatienummer dat je belt in de Verenigde Staten. Dus Kunstruimte 411 kan overal opduiken, zoals ook in het Seinwezen, waar ik de komende periode als curator aan de slag ga. Die taak neem ik over van Ilja, die dat de afgelopen vier jaar voor haar rekening heeft genomen.”
Voorheen was (en ben) je actief in verschillende Europese steden waar je ook hebt gewoond, zoals Amsterdam, Berlijn, Lissabon. Waarom nu in Haarlem?
“Voorheen had je in Amsterdam allerlei kunstruimten en culturele instituten, zoals De Appel of allerlei krakersgalerieën. In de jaren tachtig en negentig begónnen kunstenaars of aanstormende talenten gewoon ergens iets. ‘Jeder Mensch ein Künstler‘, zei Joseph Beuys al. Van die alternatieve plekken of zelfs van sommige instituten, daar is in Amsterdam weinig meer van over. Naar mijn idee zijn enkel W139 en Arti et Amicitiae overeind gebleven. Vandaar dat ik mijn focus uitbreid. Zo kwam ik in contact met de kunstenaarsvereniging Kunst Zij Ons Doel, die daar weer iets meer vanuit traditie opereert. Ik vind de sfeer qua kunst in Haarlem open en interessant. Het is weliswaar wat rustiger, maar ik zie veel mogelijkheden. Wat mij betreft zouden er nog meer interacties mogen plaatsvinden. Theatrale performances, musici, ballet enzovoort.”
En daarnaast ben je ook nog muzikant… je maakt elektronische muziek en speelt gitaar…
“Ik doe performances onder de naam ‘neoschlager’. Al die uitingen kun je onder dit artikel vinden. Ja, ik vind het prettig om heel breed bezig te zijn. Kunst, muziek, maar ook politiek. Een van mijn thema’s is het doorbreken van sociale codes en het uitvoeren van sociale experimenten. In Berlijn vind je dat bijvoorbeeld ook. Of Haarlem daar aan toe is, dat gaan we zien.”
________________________________
Half juni. De vrijdag voorafgaand aan de opening gebeurt er nog van alles in de bovenruimte van De Waag. Er is nog geen ingerichte tentoonstelling te zien, maar er is een soort ‘box’ gecreëerd die bestaat uit karton, afkomstig van op straat gevonden kartonnen dozen. “Daar hebben we heel wat uren in gestoken om al dat karton te verzamelen. Meestal op dagen dat het aan de straat wordt gezet door winkels, bijvoorbeeld op de Gedempte Oude Gracht en in de Kleine Houtstraat.”
Met de creatie van de ruimte ín de ruimte wordt de dominantie van de architectuur van het Waag-gebouw op kunstzinnige wijze geattaqueerd. De van nature dominante schouw is niet meer zichtbaar maar verdwenen achter karton. Ook de ramen lijken verdwenen. Op de vloer (ook karton) liggen enorme tekeningen die Warmerdam en Kuiper de afgelopen twee jaar hebben gemaakt. De tekeningen van Ilja Warmerdam kenmerken zich door een strakke stijl, terwijl Hans Kuiper juist een losse toets hanteert en potlood en penseel gebruikt.
Hans: “Kijk, in dit schetsboek zie je tekeningen die ik maakte in de serie ‘De Kunstenaarsfamilie’. Het zijn vaak stills uit historische films. Van zo’n tekening op klein formaat neem ik dan een detail dat ik op een grote rol papier schilder. Die komen hier ook te hangen ja. Zoals deze hommage aan Ernst Geitlinger.”
“Maar de tentoonstelling wordt echt een ‘work in progress’. We zullen hier met grote regelmaat aanwezig zijn om te schilderen, te tekenen en dingen op deze wanden te schrijven. Dus voor bezoekers is het spannend om te komen kijken omdat deze tentoonstelling steeds zal evolueren. En tijdens de opening – zondag aanstaande – zal ik enkele van mijn neoschlager-liederen ten gehore brengen. Iedereen is welkom.”
Tentoonstelling ‘A – Locatie’ van Ilja Warmerdam & Hans Kuiper, galerie De Waag, Spaarne, van 16 juni t/m 3 juli. Opening zondag 19 juni om 16.00 u. Te zien van donderdag t/m zondag van 13.00 tot 17.00 uur
Ilja Warmerdam – beeldend kunstenaar
Ilja Warmerdam (@ilja.warmerdam) • Instagram-foto’s en -video’s
neoschlager (@hans_kuiper) • Instagram-foto’s en -video’s
Beste mensen van Spaarnestroom ik vind het prima om van jullie email te ontvangen maar in 4 boud is een beetje teveel van het goede, ik hoop dat deze mening voldoende is.
Altijd spannend om iets anders aan te pakken, dan de traditionele manier van “kunst”, waarbij schilderijtje en tekeningen worden opgehangen. Maar het blijft een uitdaging, in zekere zin, om er wat mee van te maken. Ik was benieuwd of de toeschouwer, of kunstliefhebber of bezoeker zelf ook nog werd uitgenodigd om wat toe te voegen of aanvullen… en zijn “ei” er in kwijt kon. Of ging het niet zover?