De eerste verdieping van het kunstcentrum is – op ontelbare kunstwerken na – volkomen leeg. De perfecte setting voor een bezoek aan de installatie ‘SCHUILWERKEN’ van beeldend kunstenaar Soek Zwamborn. Immers: ‘mijn kunstwerken hebben rust en ruimte nodig’, noteerde hij onlangs. Een begrijpelijk uitgangspunt, kijkend naar deze intrigerende werken. Een gefragmenteerde beschouwing.
door Paul Lips
De installatie bestaat grotendeels uit hangende objecten in verschillende vormen. Ooit waren het geborduurde tekeningen op kledingstukken. Nu zijn ze verknipt en is zowel de buiten- als binnenkant zichtbaar voor de kijker. ‘Daarmee worden de eigenlijke tekeningen meer of minder verhuld. Ze schuilen, verschuilen zich: Schuilwerken’. Schrijft Zwamborn in de begeleidende tekst.
Schuilwerken. Hoe mooi zou het zijn als je in kunstwerken kon schuilen. Tegen de intolerantie. Tegen de polarisering. Tegen de dreiging. Tegen de haat en nijd. Tegen het geweld.
Over de persoon Soek Zwamborn weet ik eigenlijk niet zoveel. Zijn info op LinkedIn vermeldt dat hij geschoold werd bij de Stichting Opleiding Leraren te Utrecht. Vervolgens is hij kennelijk in Haarlem terechtgekomen en heeft daar een uitgebreide vrienden- en contactenkring opgebouwd. Soek is geliefd.
Begin jaren tachtig kwam ik met grote regelmaat in Zero aan de Bakenessergracht. Het vegetarisch restaurant annex winkel hield in de achterste zaal roemruchte ‘swingavonden’ die aanvankelijk nog rustig, maar gaandeweg steeds drukker werden bezocht. Hippies, punkies, wavers, alto’s, homo’s en lesbo’s, alles kwam er zo’n beetje en danste vrolijk met elkaar of met zichzelf. Een van die bezoekers was Soek. “Wat was dat een leuke tijd”, zegt hij als ik hem spreek bij de expositie in het trappenhuis van zijn woning tijdens het kunstevenement Over de Brug en Terug, begin april. “Ik hield op jonge leeftijd vooral van klassieke muziek. Totdat ik voor het eerst beelden van gitarist Jimi Hendrix (Woodstock) zag die iemand me liet zien. Ik was verkocht. Een ontdekking. Mijn interesse in muziek werd flink verbreed.”
Die jaren tachtig-periode was allemaal láng voordat Soek zou uitgroeien tot de gewaardeerde kunstenaar die hij nu in Haarlem is. En niet enkel in Haarlem, ook in de omstreken, getuige zijn betrokkenheid bij de Roze Kunstlijn die (met Fred Rosenhart als aanjager) het werk van kunstenaars uit de lbhtiq+ gemeenschap in de spotlight zet.
In november van het afgelopen jaar won Soek Zwamborn de Kunstlijn Jury Prijs 2023. Drie kunstkenners bogen zich over de ontelbare werken van 30 bij 30 centimeter die zorgvuldig in de centrale ruimte van het kunstcentrum waren opgetuigd. Jessica Belles, programmadirecteur van Museum van de Geest (én een van de juryleden) zei over het winnende kunstwerk: “Ik hou van werk dat de ruimte vult en beweegt en verhalen vertelt. Ik ben nieuwsgierig naar wat hij wil zeggen. Iedere keer als de wind waait zie je iets anders. Waar kijk je naar? Ik zie verschillende beelden en het maakt me nieuwsgierig naar wat erachter zit. Sterk werk. Ik werd ernaar toegetrokken.” Deze tentoonstelling bij het kunstcentrum is een beloning voor de prijswinnaar. Hopelijk wordt de exposant tevens beloond met enige publieke belangstelling.
Slechts één bezoeker van die centrale tentoonstelling vroeg zich af of het werk van Zwamborn wel iets met het Kunstlijnthema ‘liefde’ te maken had. Een min of meer overbodige vraag, als je in ogenschouw neemt met hoeveel inspanning, toewijding en liefde de werken tot stand komen. Borduren is een ambachtelijke traditie. Tekenen met borduursels en tekstgebruik in textiele kunstwerken levert fraaie resultaten op.
Zwamborn gebruikt voor zijn werken onder meer verschillende teksten diverse auteurs, zoals van schrijver en dichter Jacob Israël de Haan (1881-1924) en dichter en schrijver Arnold Spauwen (1946 – 2013). Als je deze namen opzoekt op Wikipedia gaat er een wereld open.
Denkend aan al deze dingen zit ik op het krukje in de bovenruimte van het kunstcentrum te genieten van de kunstwerken, waarvan sommige zachtjes bewegen in de ruimte. Het grote wit satijnen doek bevat raadselachtige, uitgeknipte letters gebaseerd op een encyclopedie-tekst die handelt over ‘Uranus’ en zijn verschillende betekenissen. De andere werken dragen namen als ‘samen‘, ‘gympies‘, ‘nachtmerrie‘, ‘rokmetshirt‘ en ‘jekkie‘. Met het ‘jekkie‘ won Zwamborn dus die Kunstlijn Jury Prijs. De werken van Soek hoef je niet per se te begrijpen. Je mag er gewoon van genieten. Voor velen zal het een eerste kennismaking zijn met Soek’s kunst. Als je de website www.blondfabric.com bezoekt zie je nog veel meer werk. En hoe hij zachtjes maar gestaag aan de weg timmert op diverse artistieke plekken. Laat Soek maar schuiven. Eh… naaien, borduren, knippen, componeren.
Tentoonstelling ‘Schuilwerken’ van Soek Zwamborn bij Kunst Centrum Haarlem, Gedempte Oude Gracht 117-121. Nog tot en met zaterdag 11 mei aldaar te zien. Geopend van dinsdag tot en met zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur.
= ACTUEEL: TENTOONSTELLING VERLENGD TOT EN MET 8 JUNI =
Actuele kunstupdates | Kunst Centrum Haarlem (kunstcentrum-haarlem.nl)
0 reacties