Wie de afgelopen periode op de Facebookpagina van IJmuidenaar Henk Zwanenburg heeft gekeken zal het zijn opgevallen: de artistieke koerswijziging die zich uit in verbeeldingen van gletsjers, en van ijsberen op zoek naar ijs op gletsjers. Daar willen we graag even iets over horen.
door Paul Lips
“Je kent mijn oudere werk wel, vol treinen, landschappen, vliegtuigen, auto’s en tractoren. Dat laatste thema – dat van die tractoren – daarbij ging ik uit van de gedachte dat iedereen eigenlijk zijn eigen tractor zou moeten bezitten om zijn recht te kunnen halen.
We zijn inmiddels voor de tiende keer op vakantie geweest naar Zwitserland. Een prachtig vakantiegebied. Oostenrijk ook trouwens. Schitterende landschappen. Bergen. De Alpen. En gletsjers die je kunt bezoeken. Daar komen trouwens heel veel toeristen. Ik doe in die bergen in één week meer inspiratie op dan een jaar in Nederland. Nee, voor cultuur hoef je daar niet heen. Je gaat voor het landschap.”
“Een van mijn ‘Gletsjervondsten’; een pizza gevonden onder het ijs. Je kunt hem verder onder het ijs vandaan halen, of weer terugschuiven voor een volgende keer”. Acrylverf op karton en hout, 40×40 cm. © Henk Zwanenburg
Een gevarieerd, indrukwekkend landschap lijkt me.
“Daar heb je ook de in ijs gehakte tunnels. Die vind je op meerdere plekken in Zwitserland. Je ziet daarin het ijs van heel dichtbij, met name het blauwige licht is karakteristiek voor een aantal meters onder het ijs. Dit jaar was ik bij de Rhônegletsjer. Voor 9 Zw.francs (ca €9,50) een toegangskaartje gekocht in een souvenirwinkel langs de Furkapas-route. Na een wandeling van enkele honderden meters kom je uit bij een meertje met smeltwater, rechts de gletsjer, en aan de rechterkant daarvan kun je dan weer over houten planken de ijsgrot binnen. Met gordijn-deur ervoor. De grot was ca 30 m diep. Achterin de grot waren twee mannen druk met het verlengen van de tunnel. Het deel van de gletsjer rond de tunnel was aan de bovenkant afgedekt met zeildoek. Er dreven in het meertje ook nog restjes doek met ijs. Dat zag er treurig uit. Tijdens de wandeling zie je ook borden met uitleg; bijvoorbeeld dat in 1900 de gletsjer nog tot aan het dorpje Gletsch kwam, 2 kilometer verderop.
We zijn zigzaggend door de bergpassen gereden en daar deed ik de inspiratie op voor mijn recente werken. IJsberen heb je daar natuurlijk niet. Die voeg ik toe aan mijn schilderijen, collages en assemblages.”
Wat ik mooi vind is de ondergrond die je gebruikt, karton.
“Een heel fijn materiaal. Ik recycle oud karton. En het past goed in het thema vanwege de kwetsbaarheid van karton. Het rafelt, het scheurt soms, het is bijna nooit helemaal egaal.
Dat oude karton betrek ik van de meubelfabriek waar ik parttime werk, in Velsen-Noord. Studio Henk is de naam. Een grappige bijkomstigheid. Ik gebruik retourdozen die al een heel leven achter de rug hebben. Die zijn een beetje gescheurd en er zitten allerlei stickers op die ik gewoon laat zitten. Daarnaast staat er overal ‘Studio Henk’ op. En soms zitten er van die handgrepen in het karton, van die uitsparingen zodat je de doos makkelijk kunt tillen.
Op de schilderijen en assemblages zie je ijsberen die op zoek zijn naar ijs. Dat is het verhaal van de huidige tijd: dieren die in hun natuurlijke omgeving gewend zijn in een ijslandschap te leven, terwijl dat landschap plotseling verandert. De gevolgen van klimaatverandering. In mijn werk voeg ik dan alternatieven voor natuurijs toe, zoals Cornetto’s en slagroomijs. En dat dan tussen de bergen, haha.”
Cornetto ijs-gletsjer, collage 40×40 © Henk Zwanenburg
Waar is jouw werk te zien tijdens de Kunstlijn?
“In de Dorpskerk aan de Burgemeester Enschedelaan in Santpoort-Noord op zaterdag 4 en zondag 5 november. En op 4 en 5 november en 11 en 12 november ook bij Mariartho, Mandemakerstraat 13-15, Velserbroek.”
Kunstlijn Haarlem: Hét jaarlijkse kunstevenement in Haarlem e.o.
Henk Zwanenburg. (foto: Afke Spaargaren)
Sterk thema! Ook het karton spreekt mij aan. Mooi materiaal.