Ik lag in de zon en las in een boek. Ik kon niet meer stoppen met lezen.
Dat kwam door de aanstekelijke stijl, de interessante hoofdstukken, de voortreffelijke associërende teksten en de zorgvuldig gekozen illustraties.
Het onderwerp behelsde niet één thema, maar een aantal belangwekkende verschijnselen uit de kunst & cultuurgeschiedenis van Europa.
Een boek om te smullen.
Een boek als een vriend voor het leven.
Geschreven door een Haarlemmer: de kunst-cultuur- en literatuurkenner Pieter Steinz.
Enkele weken terug zag ik hoe het boek ‘Made in Europe, de kunst die ons continent verbindt’ werd aangeprezen door boekhandelaren bij het televisieprogramma De Wereld Draait Door. Daarbij verzuchtte presentator Matthijs van Nieuwkerk dat hij het boek ‘had verslonden’. Inmiddels prijkt ‘Made in Europe’ op nummer 1 van de Boeken Top 10 van NRC Handelsblad.
Het begint al direct met het hoofdstuk dat het ‘Franse chanson’ behandelt, en waarin ‘Dans le port Amsterdam’ van de in Brussel geboren Belg Jacques Brel wordt beschreven, vol zweet, emoties en ademnood. In vogelvlucht leren we alles van de ‘zwarte romanticus’, die de controverse niet schuwde en die van grote invloed was op een enorm aantal artiesten, van Bob Dylan tot Stromae.
Pieter Steinz beperkt zich niet tot de ‘hoge kunst’, maar behandelt ook cultuurverschijnselen waar we allemaal weleens iets van gezien hebben, van Ikea-meubilair tot opkomst van de minirok en van Lego tot aan Asterix en Obelix. Mode, design of elektronische popmuziek vinden een plek naast Shakespeare, Picasso, Fellini en Bach.
Voor het lezen van dit boek hoef je dus totaal niet intellectueel of ‘geleerd’ te zijn. Door de springerige (maar altijd doordachte) stijl is het eigenlijk een ideaal leeswerk voor de ongeduldige De Wereld Draait Door-generatie, die zich slechts enkele minuten in een onderwerp weet te verdiepen. ‘Made in Europe’ is daarmee zeer bruikbaar op middelbare scholen bij de culturele en kunstzinnige vorming.
Steinz legt een lijn tussen de vervreemdende performances van de DaDa-artiesten rond 1916 in Zürich, Zwitserland en de onverstaanbare, chaotische optredens van de Britse punkformatie The Sex Pistols in het Londen van 1976. En dan is het uiteraard maar een kleine stap om te vertellen over Pop-Art, die onstond in Engeland maar via Andy Warhol en Roy Lichtenstein een enorme vlucht nam in de Verenigde Staten.
In zijn voorwoord refereert Pieter Steinz aan een film van Woody Allen waarin de hoofdpersoon enkele zaken noemt die ‘het leven de moeite waard maken’. Op Steinz’ eigen lijstje staan onder andere het Witte Album van the Beatles, de ‘ongelooflijke penseelstreken van Van Gogh’ maar ook het Oranje van het WK ’74. De variëteit van dit lijstje is kenmerkend voor de meesterhand van de auteur.
Slechts één onjuistheid meen ik te hebben herkend in het hoofdstuk over Vincent van Gogh, de man van die bijzondere penseelstreken en geniale schilderijen.
‘Net zo gunstig voor zijn status als gekweld genie waren zijn vlagen van krankzinnigheid en onvoorspelbaar gedrag, die in december 1888 een dieptepunt bereikten toen hij na een ruzie met zijn schildersvriend Paul Gauguin een stuk van zijn linkeroor afsneed in een bordeel in Arles’, schrijft Steinz.
Naar mijn weten sneed Van Gogh het deel van het oor af in zijn woning in het Gele Huis, stopte het dit in een enveloppe en ging vervolgens naar een bordeel, waar hij het pakketje overhandigde met woorden als ‘Bewaar dit zorgvuldig’.
TIP:
Schaf ‘Made in Europe’ aan, neem het boek mee in uw tas en sla het zo nu en dan open op een willekeurige bladzij. Lees een of meerdere hoofdstukken.
U kunt dit doen in uw huiskamer, in de trein, op een strand of wellicht in koffiehuis ‘New York’ in Boedapest.
U zult er geen spijt van krijgen.
TEKST: PAUL LIPS
‘Made in Europe’, Pieter Steinz, uitgeverij Nieuw Amsterdam, 34,95 euro.
0 reacties