Ergens in Nederland zullen afgelopen zaterdag buitenlandse toeristen hebben rondgewandeld in oranje outfit, om de verjaardag van de koningin te vieren. Die tijd ligt voorlopig achter ons. De koningin is opgevolgd door de koning en Koninginnedag is sinds enkele jaren op 27 april Koningsdag.
Het Haarlemse theaterplatform Project Fors brengt het fenomeen ‘Koninginnedag’ terug in onze herinnering met de voorstelling ‘Oranje bitter’. Regisseur Marcel Kragt schreef het, en het stuk is dit weekend te zien in het schitterend opgeknapte Haarlemmerhout Theater aan de Van Oldenbarneveldtlaan.
…’Eén van de grondbeginselen waar een toneelschrijver mee aan de gang zou moeten gaan, is het creëren van een conflict tussen personages. Of in ieder geval een tegenstelling, zoals bij Harold Pinter. Misschien wat onderhuidse woede, zoals bij Alan Ayckbourn. De Eetkamer van A.R. Gurney mist dit soort elementen.
De dialogen in dit stuk slepen zich voort en bood de spelers gisteravond weinig mogelijkheden om er iets spannends van te maken. Toen aan het eind van de avond de kaarsen op de kandelaars werden ontstoken voor een feestelijke maaltijd, was de voorstelling reeds als een nachtkaars uitgegaan…’
Ik schreef deze woorden vijftien jaar geleden na bezoek aan een amateurtheatervoorstelling. Mede om aan te tonen dat het schrijven van een toneelstuk geen geringe opgave is. Mijn idee is: schrijf zélf iets, in plaats van die weinig geestig geschreven ouwe meuk steeds maar weer van stal te halen.
Haarlemmer Marcel Kragt is een begenadigd theatermaker en regisseur. Met ‘Oranje bitter’ maakt hij zijn debuut als toneelschrijver. ‘Als je je zelfgeschreven toneelstuk regisseert kun je je nergens achter verstoppen’, erkende hij in een interview. Een uiterst spannende onderneming dus. Vrijdagavond was de première.
Het toneelbeeld is vrij eenvoudig: drie verschillende huiskamers met exact dezelfde bank. Salontafel met oranjelekkernijen. In één van de huiskamers haalt een oudere dame de roodwitblauwe vlaggetjes uit een doos. Voorbereidingen voor de viering van de oerhollandse Koninginnedag zijn in volle gang.
Het is zo’n dag waarop van je verwacht wordt dat je gezellig meedoet en je begeeft in het feestgedruis. Zo ook bij het homostel Johan (Rutger Visser) en Boudewijn (Jelle Slot), die jaarlijks de vrijmarkt aan de Amsterdamse Amstel bezoeken.
Ook Sebas (Herman van der Meulen) en Eef (Liesbeth Veltman) waren aanvankelijk van plan deze landelijke feestdag buiten de deur te vieren, ware het niet dat Eef flink is doorgezakt, en Sebas zich afvraagt waar zij de hele nacht heeft uitgehangen.
In de andere ruimte schuifelt Fred (Geoffry Courchaine) de kamer binnen, waarna Ger (Anna Pool) hem zijn schoenen over zijn oranje sokken (hilarische scène) probeert aan te trekken.
Het is het startsein voor een ochtend vol wantrouwige dialogen, misverstanden, tedere onmacht en explosieve bijna-ruzies.
‘Ik sta hier voor lúl met m’n oranje moorkoppen’, roept Sebas ergens.
De titel van de voorstelling is weliswaar ‘Oranje bitter’, maar de dialogen zijn uiterst geestig en leveren met grote regelmaat lachsalvo’s op in de uitverkochte zaal. Wat er allemaal mis kan gaat in relaties gáát ook mis, met een mooie lachspiegel voor elke kijker.
De casting van de acteurs is perfect: de hysterische woedeaanval van Sebas, de slonzige verveeldheid van Eef, de stamelende klunzigheid van Johan, de gevaarlijke kalmte van Boudewijn, de aandoenlijke vergeetachtigheid van Fred. Er wordt geweldig geacteerd in ‘Oranje bitter’. Het script is doorwrocht, de muziekfragmenten, kostuums en decor kloppen helemaal.
Eén van de spelers wil ik apart noemen. Met haar trage bewegingen, vertwijfeld uitgesproken zinnen (‘je luístert toch wel als ik wat zeg, Fred?’ ) en de liefdevolle verzorging van haar vergeetachtige echtgenoot heeft actrice Anna Pool mijn hart gestolen.
‘Oranje bitter’ is een aanwinst voor het toneel en de toneelbibliotheek. Met deze vertolking in het Haarlemmerhout Theater kun je eigenlijk niet meer spreken van ‘amateurtoneel’. Project Fors levert een prestatie van formaat.
Tekst en foto’s: PAUL LIPS
http://www.projectfors.nl
http://www.haarlemmerhouttheater.nl
0 reacties