‘Collage Peepshow’ is de naam van de nieuwe tentoonstelling in De Vishal aan de Grote Markt
De vernissage vindt zondagmiddag 13 november plaats. Curator: Harm van Ee, zelf ook een verwoed collage-vervaardiger. De tentoonstelling is een zoektocht door een fictieve ruimte, waarin de bezoeker wordt uitgenodigd langs twee- en driedimensionale werken te dwalen. De andere deelnemers: Charles Bruijn, Joke Hak, Rogier Polman, Jan Willem Post, Anke Roder, Tammo Schuringa en Piet Zwaanswijk. En er verschijnt een prachtig boekwerk bij, waarin ook ruimte is voor internationale collage-kunstenaars, die Harm van Ee via Instagram heeft leren kennen. Spaarnestroom mocht alvast exclusief komen kijken tijdens de inrichting.
door Paul Lips
Pablo Picasso schijnt zo’n beetje de eerste geweest te zijn die de techniek van het scheuren, knippen en plakken gebruikte, tijdens zijn Kubistische periode. Ik stel me voor hoe dat moet zijn geweest, in dat atelier in Le Bateau-Lavoir aan de toenmalige Rue Ravignan in Parijs, een soort kraakpand (voormalige danszaal en pianofabriek) waar het in de winter steenkoud en in de zomer bloedheet geweest moet zijn. De kleine Spanjaard die net zijn Blauwe en Roze periode achter de rug had en verder experimenteerde met stijl en techniek. Zoals het hoort schijnt het een vrolijke bende te zijn geweest in het atelier, met naast beschilderde doeken ontelbare schetsen en kunstenaarsmaterialen. Het moment dat Picasso op het idee kwam om stukken papier op een ondergrond te plakken, daar had ik graag bij geweest. Het is dát begin, dié periode die ik als razend spannend beschouw. In het Musée Picasso in Parijs zag ik ooit van die allereerste collages, ook op zeer klein formaat. Een openbaring. Al lange tijd ben ik er weg van, maar dan het liefst analoge collages, zoals ze ook tijdens de DaDa-periode door verschillende kunstenaars werden gemaakt.
De organisatie van De Vishal heeft in deze herfstperiode twee fraaie tentoonstellingen die samenvallen met de Kunstlijn Haarlem 2022. Eerst was daar al de ledententoonstelling ‘De ruimte rondom stilte en duisternis’ die liep tot en met afgelopen weekend (het eerste Kunstlijn-weekend), het komende weekend is ‘Collage Peepshow‘ open voor publiek. Zondagmiddag 13 november (tijdens het tweede en laatste Kunstlijn-weekend) is daarvan de vernissage.
Het woord ‘Peepshow’ roept de associatie op met iets in donkere ruimten, iets met op en neergaande luikjes en naakte meisjes. Denk even terug aan de onvolprezen film ‘Abel‘ van Alex van Warmerdam met de onvolprezen acteur Henry Garcin. In de bijgaande catalogus wordt uitleg gegeven over het fenomeen ‘peepshow’. Voor wie dat leest ontvouwt zich een wonderlijke wereld:
Ondertussen zijn Harm van Ee, Rogier Polman, Joke Hak, Renée Borgonjen en Marianne Lammersen bezig met de inrichting van de tentoonstelling. Prachtige doorschijnende banieren met daarop een foto’s van het atelier en de naam van de betreffende kunstenaar worden uitgehangen. Rogier is bezig met de lijsten, Renée en Marianne schikken liggende collages op een tafel, Joke Hak is bezig met haar beelden en kijkt ondertussen of het banier dat Harm van Ee ophangt op de goede plek hangt. Naast collages zijn er dus ook driedimensionale werken te zien.
‘Hangt het waterpas?’ Marianne controleert het met precisie.
____________________________________
Harm: “Kijk hier die beeldjes van Piet Zwaanswijk. We kennen hem als schilder en maker van hele grote beelden. Maar dit soort kleine beeldjes, dit vind ik eigenlijk zijn mooiste werk. Beeldschoon. Jeff Koons eat your heart out. Vroeger had je op de Gedempte Oude Gracht een speelgoedwinkel die van die kleine plastic poppetjes verkocht. Daar doen deze beelden me aan denken. Er zit ook een soort ‘blije wereld van speelgoed’ in. Maak het honderd keer zo groot en zet het op een rotonde, en je hebt een wereldbeeld! En laat het dan ook nog ronddraaien.
Renée Borgonjen breekt in: “Dat is vaak het enige wat mensen kunnen bedenken. Kunst op een rotonde. We hadden onlangs een kringgesprek over de toekomst van Schalkwijk en de rol van kunst daarin en onze conclusie was: kunst op een rotonde, dat moeten we juist maar niet doen. Maar als het iets ludieks heeft – zoals bij John Körmeling – dan vind ik het wel weer leuk.”
Harm van Ee wandelt naar het werk van Jan Willem Post. “Jan Willem is ook een enorme verzamelaar van allerlei foto’s. We tonen er hier een aantal uit zijn collectie. Meestal historische foto’s. Zijn collages zijn heel gelaagd en vind ik erg mooi. Als ik dit zie dan wil ik het heel graag hebben. Dan word ik er hebberig van, net als bij die beeldjes van Piet.
Je dwaalt eigenlijk door die ruimte hier. Je ziet dingen, maar nog niet meteen alles. Het mooie van de Vishal is dat het een lange, open ruimte is. Maar dat is soms ook een nadeel. Door die openheid verdwijnt soms ook het mysterie. Door die banieren hier krijg je een soort intimiteit waar je omheen slalomt. Het wordt een belevenis-parcours. Je blijft gaandeweg steeds ontdekken.”
‘Sint Sebastiaan’ van Joke Hak
____________________________________
Verderop staan allerlei schitterende keramische beelden. Eén er van springt bij de verslaggever in het oog. “Dat is Sint Sebastiaan, een martelaar. Hij was christen en werd door de Romeinen doorzeefd met pijlen. Je ziet hem ook vaak afgebeeld op oude schilderijen. Ik ga denk ik nog wel wat tape onder deze staande beelden plakken, want ze wiebelen me te veel”, legt Joke Hak uit.
Harm van Ee: “In 2016 kreeg ik gedoe met mijn gezondheid, waarna ik me begon te focussen op dingen die ik écht leuk vind om te maken, zoals collages. Via mijn kinderen kwam ik op Instagram terecht en de mogelijkheden bleken onbeperkt. Ik kwam in contact met collage-kunstenaars over de hele wereld. Dat werden digitale vrienden waarmee ik veel kon uitwisselen. De wereld komt ineens naar je toe. We hebben allemaal een drang om waardeloze materialen te verzamelen – zoals oude kranten en tijdschriften of aanplakposters – en daar collages van te maken. Het was iets te lastig om die internationale collage-kunstenaars ook fysiek te laten exposeren, maar hun werk is opgenomen in de bijgaande catalogus, die tot stand is gekomen met ondersteuning van de J.C. Ruigrok Stichting. Dus hier hangen Charles Bruijn, Joke Hak, Rogier Polman, Jan Willem Post, Anke Roder, Tammo Schuringa, Piet Zwaanswijk en ik. En in de catalogus zie je daarnaast werk van Gabrielle Beitelhoff-Zeger (Hamburg, Duitsland), Peter Dowker (Canada/Mexico), Rhed Fawell (Edinburgh, Schotland) , Samuel Eller (Brazilië), Scott Gordon (VS), Christian Klebmann (Bremen, Duitsland), Rita Lavalle (Hawaï), Dado Queiroz (Amsterdam), Leanne Staples (New York, VS) en Kazuyuki Yamada (Tokyo, Japan). Het is aan te raden om hun werk via Instagram te volgen.”
‘Collage Peepshow’ in De Vishal, Grote Markt, te zien tot en met 11 december. Opening zondagmiddag 13 november om 15.00 uur.
Lezing door Rogier Polman en Harm van Ee op donderdag 17 november van 20.00 – 22.00 uur.
Top en dank