Wat opvalt bij de tentoonstelling van kunstenaar Joost Swarte bij galerie Kruis-Weg68 is de enorme hoeveelheid werken (maar liefst veertig originelen) die er te zien zijn. Voor de liefhebber betekent dat sowieso een feestje, maar duidelijk merkbaar is dat veel nieuwsgierigen eveneens de moeite nemen om even binnen te wandelen. En dan is het van belang om goed naar de details te kijken. In het kader van de Stripdagen Haarlem is Kruis-Weg68 ook komende zondag 5 juni geopend.
door Paul Lips
‘In zijn strakke tekeningen verbeeldt hij alledaagse gebeurtenissen op een verrassende wijze, vol speelsheid en humor’, meldt de website van galerie Kruis-Weg68. Je zou stiekem wensen dat de wereld waarin wij leven subiet verandert in een Joost Swarte-wereld. Vol van die vrolijke figuurtjes die zo nu en dan best last hebben van ‘gedoetjes’, maar waar je altijd met een glimlach naar kunt kijken.
© Joost Swarte
Het zal in 2017 geweest zijn toen ik na een bezoek aan een plaatselijke boekhandel nog even langs ging bij een (hele andere) tentoonstelling in galerie Kruis-Weg68. In mijn ransel een zojuist aangeschaft prentenboek van Joost Swarte, ‘En toen De Stijl, op bezoek in het atelier’, een uitgave van Leopold/Gemeentemuseum De Haag. Ik liet mijn aanwinst zien aan Michel van Overbeeke en Joke Stoute. We bladerden door het handzame boek, waarin een katachtige figuur interviewtjes doet met pioniers van de kunst– en vormgevingsrichting die vandaag de dag nog steeds opgeld doet. Niet enkel Mondriaan en Van Doesburg, maar ook minder bekende namen als speelgoedontwerper Ko Verzuu en de Uruguayaanse kunstenaar Joaquin Torres García.
Michel van Overbeeke wees me op de prent waarop Swarte’s verbeelding van het atelier van Theo van Doesburg te zien was. Een soort mini-college viel me ten deel. “Neem nou die typemachine die daar onderop dat tafeltje is te zien. Zo’n hoog ding zoals die in die tijd werden gebruikt. Maar kijk, door dat tafelblad erboven zie je nét niet de gehele machine. Maar het uiteinde van dat hendeltje van die typemachine waarmee je naar een volgende alinea gaat komt er dan net nog onderuit. Het zijn juist zulke details waar hij een heel scherp oog voor heeft.”
© Joost Swarte
De Stripdagen Haarlem 2022 hadden dus eigenlijk al twee jaar geleden zullen plaatsvinden. Hoe verheugend is het dat het dit jaar mogelijk is, zonder gedoe met anderhalve meters, mondkapjes en beperkte aantallen bezoekers in strenge tijdvakken. Zwevende huizen, literaire muizen, heren die het heelal bestuderen, het Vierhoek-project (architectuur), gezelligheid in een museumtuin of het stel dat elkaar perfect in balans houdt staand op stapels boeken met op de boekruggen pictogrammen die een ‘love story’ verbeelden, ze komen allemaal langs bij Kruis-Weg68.
En wie helemaal door naar achteren loopt – de plek waar Michel en Joke plegen te zitten – ziet daar aan de ene wand een aantal schetsen die Swarte in een losse stijl voorafgaand aan een illustratie maakt, en op de andere wand een ontwerp voor een elpeehoes annex boekwerk, in dit geval ‘JoPo in MoNo XL‘ van Fay Lovsky en Joost Swarte. Met weer zo’n wonderlijk, typisch Swarte-tafereel: de band die staat te spelen bestaat uit instrumenten die swingen dat het een lieve lust is. Elk instrument – piano, gitaar, contrabas, zingende zaag, slagwerk – beschikt over een al dan niet zingend gezicht. Ze hebben er zichtbaar plezier in. Michel van Overbeeke: “Moet je zien, die antieke microfoon met dat gezicht er in, dat niet echt heel vrolijk lijkt te kijken met al die herrie rondom. En dan buiten het appartement dat gezicht in het handvat van die handzaag, waardoor dat stuk gereedschap gaat zingen. Je moet het maar doen, met zulke simpele lijntjes en puntjes. Dat lijkt eenvoudig, maar dat is hartstikke moeilijk.”
© Joost Swarte
Schateren gebeurt eigenlijk niet zozeer bij het aanschouwen van de tekeningen, ze leveren vaker een glimlach op. Swarte mikt niet zozeer op de lach als wel op het kijken naar dingen in een ander perspectief. Neem de tekening van die tuin van het museum waar weer van alles misgaat: een wijnfles is gesneuveld, een vrouw en man willen een duik in een zwembad nemen maar dat is reeds bezet door vier vissen, een jager staat klaar om op pad te gaan maar de vogels die hij wil schieten zitten gewoon vrolijk op zijn hoed en het uiteinde van de loop van zijn jachtgeweer, enzovoort.
Op een andere illustratie die Swarte maakte voor tijdschrift The New Yorker zien we drie mannetjes op kantoor, een weinig avontuurlijke werkplek. Maar daar scheurt er ineens een motor met berijder dwars over de bureaus! VROOO!
Over avontuur gesproken. In de wereld van Joost Swarte wordt het lot van de mens bepaald door het eeuwige dilemma: kiest hij voor zekerheid of voor avontuur? Risico’s vermijden, óf lekker snoepen van vruchten die aan een struik groeien en daarbij niet in de gaten hebben dat een slang en bruine beer minder goede bedoelingen lijken te hebben. Hoe dan ook, in de getekende wereld van Joost Swarte valt continue van alles te beleven.
Tentoonstelling ‘Joost Swarte op de Kruis-Weg68’, tot en met zaterdag 11 juni 2022, donderdag t/m zaterdag van 11.00 tot 18.00 uur. OOK ZONDAG 5 JUNI GEOPEND. Kruisweg 68, Haarlem: Joost Swarte op de KRUIS-WEG68 – Galerie KRUIS-WEG68
Van 3 juni t/m 30 oktober tentoonstelling ‘Joost Swarte – Ode aan het Boek’ in het Prentenkabinet van Teylers Museum, Spaarne 16, Haarlem: Joost Swarte – Ode aan het boek — Teylers Museum
Lees ook het interview met Joost Swarte van journalist Nuel Gieles: Tekenaar Joost Swarte is op avontuur met pen en potlood en ideeënrijkdom – Galerie KRUIS-WEG68
Luister naar de Potloodcast waarin Jellie Brouwer spreekt met Joost Swarte naar aanleiding van vijf werken: [potloodcast] Potloodcast 10: Joost Swarte – IllustratieAmbassade
© Joost Swarte
0 reacties