Foto: Mark Thatcher en Ellen Wolff in gesprek in galerie De Waag
De Haarlemse kunstenaarsvereniging Kunst Zij Ons Doel (KZOD) bestaat 200 jaar en dat wordt gevierd met een aantal tentoonstellingen. Daar willen we meer van weten. Op naar galerie De Waag aan het Spaarne, waar voorzitter Ellen Wolff tekst en uitleg komt geven en het toegetreden lid Mark Thatcher gastheer is bij de tentoonstelling waarin zijn werk te zien is, naast dat van Maria Niessen en Anne-Greet List.
door Paul Lips
‘Het is of deze stad met volstrekte onverschilligheid voor beeldende kunst behept is, er heerscht een soort visschige kilheid, een doodschheid, waar met de beste wil geen leven in te blazen is‘, schreef een kunstcriticus * in 1913 over het artistieke klimaat in de Spaarnestad. Of deze woorden destijds uit de pen van de gevreesde lokale kunstcriticus Conrad Kickert zijn gevloeid meldt de bron niet. Er is in de loop der tijden wel een en ander veranderd, dat is goed te merken tijdens dit najaar.
Vrijdagmiddag 17 september werd in De Kloostergangen van het stadhuis de aftrap verricht van het jubileumseizoen 2021/2022 en het eerste exemplaar van het boek ‘KZOD tweehonderd jaar‘ aangeboden aan burgemeester Jos Wienen. Het was noodgedwongen een aftrap waar slechts een handjevol betrokkenen bij mocht zijn, vanwege de toen nog geldende coronabeperkingen.
“Maar dat gaan we op vrijdagmiddag 22 oktober nu op een betere manier vieren voor de kunstenaars, met een (besloten) bijeenkomst in de Nieuwe Kerk, waarna de tentoonstelling in Museum Haarlem wordt geopend”, zegt KZOD-voorzitter Ellen Wolff. “Voor die expositie in Museum Haarlem hebben de deelnemende kunstenaars zich bij het ingezonden werk laten inspireren door een van de illustere voorgangers uit de KZOD-historie.”
En die historie is rijk, zoals we weten. Henri Frédéric Boot, Kees Verwey, Anton Mauve en Herman Kruyder zijn enkele namen uit het roemruchte verleden. KZOD kwam voort uit het ‘Teekencollegie’, dat zich ten doel stelde te tekenen naar naakt- en gekleed model. En dat gebeurt nog steeds op de zolder van De Waag aan het Spaarne. Daarnaast zijn er jaarlijks talrijke tentoonstellingen, kunstverbindingen zoals het tekenen op locatie tijdens ‘Place du Tertre‘ en internationale uitwisselingen. Het is de beroepsvereniging voor kunstenaars overigens niet altijd voor de wind gegaan. Er zijn momenten geweest dat de club bestond uit slechts dertien leden. Maar na flinke schommelingen is inmiddels het aantal van 108 leden een stabiel aantal. Ze zijn samengebracht in het fraaie, prettig leesbare boek ‘KZOD tweehonderd jaar‘, dat (onder tekstredactie van Marion Boon, Marie-Thérèse Dijkman, Marcel Kooij en Otie van Vloten) kleurrijk is vormgegeven en waar elk lid een stukje schrijft over de betekenis van het lidmaatschap en het maken van kunst. Neem Jan van Wensveen, die schrijft: ‘Het gaat er niet om of het beeld exact klopt maar om de verbeelding. Leve de chaos, leve de vrijheid’.
In De Kloostergangen van het stadhuis hangen onder de noemer ‘Wie zijn wij, wie ben ik‘ de ‘behapbare plankjes’ waar de KZOD-leden werk op of mee hebben vervaardigd. De meesten hebben er op getekend of geschilderd, maar anderen (zoals de ‘Data lade‘ van Willemien Spook) hebben er een fraai 3D-kunstwerkje van gemaakt. Of neem de assemblage ‘Voor niets gaat de zon op’ van Reina de Haan, waarin een schildersezel, penselen en spiegeltje zijn verwerkt. Van zo’n ezel is ook sprake bij ‘Wie ben ik, wie zijn wij’ van Maria Spaargaren, waarbij we zien hoe een kunstenaar het Colosseum in Rome schetsend vastlegt. Sommige leden hebben een feestelijke voorstelling vervaardigd (Lucia Bezemer) en anderen tonen autonome creativiteit, zoals bij de fotobewerkingen van Karen Winnubst en Adriaan Brand.
Zeven openingen zijn er de afgelopen maand geweest, een huzarenstukje waarbij goed te zien is dat er bij KZOD veel gevarieerd werk wordt gemaakt…
Ellen Wolff: “We zijn op dit moment overal te vinden in het centrum van Haarlem, zoals bij Kunst Centrum Haarlem en centrum van cultuur Hart Haarlem. Maar ook bij Onder de Toren aan de A. Hofmanweg in de Waarderpolder, het voormalige KPN-gebouw. Uiteraard willen we ook meer de wijken in, zoals in de plannen van de cultuurnota staat. Daarom hebben we nu een buurtplan. Dat betekent dat wij mensen die in deze buurt wonen gaan benaderen en een kunstzinnige activiteit gaan bedenken waaraan ze mee kunnen doen. Zodat we een uitwisseling krijgen tussen onze kunstenaars en de buurtbewoners. We zijn ook bezig om ons te oriënteren op een uitwisseling met kunstenaars uit Osnabrück. En een uitwisseling met Engeland, dat is toekomstmuziek. We hopen dat Mark Thatcher daar een rol bij wil spelen.”
Engelsman Mark Thatcher woonde jarenlang in Kent en Londen, waar hij een uitgebreid sociaal en zakelijk netwerk had, zo schrijft hij in het jubileumboek. Mark: “Dat was een netwerk van kunstenaars, illustratoren, mensen uit het zakenleven. Grote bedrijven vroegen me om karikaturen te tekenen tijdens bijeenkomsten. Toen ik hier in Haarlem kwam wonen had ik ineens geen netwerk meer. Mede daarom is het geweldig om lid te zijn van Kunst Zij Ons Doel en me onderdeel te voelen van een artistieke gemeenschap. Ik maak allerlei soorten werk. Niet alleen karikaturen, maar ook serieuze tekeningen en schilderijen.”
Ellen Wolff wijst op de tentoonstelling ‘Ontmoeting in beeld‘, die komende zondag 17 oktober wordt geopend in de Kunstacademie Haarlem. Daar exposeren dertien afgestudeerden van de kunstacademie, die tonen hoe ze zich vervolgens artistiek hebben ontwikkeld en nu deel uitmaken van KZOD.
Ellen: “Loskomen van je coaching die je bij zo’n academie krijgt levert vaak een interessante ontwikkeling op. Daarbij rijst de vraag hoe het voor ze is om nu deel uit te maken van een kunstenaarsvereniging als KZOD. Een van de afgestudeerden zei: ik had heel erg sterk het gevoel dat als ik me bij een vereniging profileer, dat ik dan meer serieus word genomen. Dat ik me meer kan onderscheiden van de hobbyisten. Activiteiten met elkaar ondernemen, exposities maken, met elkaar kunstreizen maken, dat is heerlijk.”
Tot slot stipt Ellen Wolff nog even de portretten-expositie aan die vanaf 24 november te zien is in de Kloostergangen van het stadhuis. “Met negenendertig deelnemers die zich hebben laten inspireren door Wybrand Hendriks (1744 – 1831). Hendriks werkte als beheerder van de kunstcollectie bij Teylers Museum maar was als beeldend kunstenaar óók lid van Kunst Zij Ons Doel. Die tentoonstelling sluit mooi aan op de Wybrand Hendriks-tentoonstelling, die in het nieuwe jaar te zien zal zijn in Teylers Museum. Eind dit jaar komen we met de brochure waarin de exposities vermeld worden die in 2022 worden gehouden, zoals bij het Noord-Hollands Archief.”
* Bron: ‘De bloei van Haarlem, kunstleven aan het begin van de twintigste eeuw’, Michael Huig, uitgeverij THOTH, Bussum
‘Wie zijn wij, wie ben ik’, tentoonstelling in De Kloostergangen van het stadhuis, Grote Markt 2, tot en met 24 oktober 2021.
‘Wie zijn wij, wie ben ik’, tentoonstelling in De Waag, tot en met 17 oktober 2021.
0 reacties