Tom de Haan is dominee bij de Protestantse Kerk Haarlem en werkzaam in drie wijkgemeenten. Hij houdt kantoor in de vroegere kosterswoning aan de Oude Groenmarkt, naast de Grote of St. Bavokerk. Als stadsdominee zorgt hij voor een verbinding tussen kerk en stad.
Hoe is de stemming?
,,Gespannen. Maar dat is niet negatief. Er staat weer een bak te gebeuren de komende tijd met de komst van het Glazen Huis naar de Grote Markt. Ik dacht bij mezelf: het gaat natuurlijk niet zo zijn dat die deejays op de Bavo gaan uitkijken en niet weten wat er hier gebeurt. We gaan op 21 december een ‘serious kerkdienst’ in de grote Kerk houden, waar ook allerlei partijen aan deelnemen die niet kerkelijk zijn.’’
Hoe ziet jouw week er globaal uit?
,,Vier dagen werk ik voor de Protestantse Kerk in Haarlem, een dag ben ik werkzaam bij Kerk Zonder Grenzen in Bloemendaal, bij Aart Mak. Voor die stichting maak ik ook een radioprogramma met gesproken woord en mooie muziek onder de titel ‘Woord op zondag’. Ik heb zo’n vijf tot acht vergaderingen in de week en ben enorm aan het netwerken geslagen. Per jaar leid ik zo’n twintig kerkdiensten. Verder zit ik in twee redacties, van gOdschrift.nl en een blad voor predikanten, ‘Op goed gerucht’.’’
Je hebt veel contact met de muziekscene…
,,Via mijn vriend Jan Derks, de bassist van Chef’Special heb ik veel mensen leren kennen in de Haarlemse muziekwereld. In de zomermaanden is er in de Nieuwe Kerk aan het Nieuwekerksplein een concert in de serie ‘Hart op de Tong’. Voor die reeks concerten werken we samen met het Patronaat. Daar ben ik erg blij mee. We vragen een klein bedrag aan toegang bij zo’n middag. Eigenlijk ben ik van mening dat je er gratis naar toe zou moeten kunnen, maar aan de andere kant vind ik ook dat muzikanten betaald moeten worden.’’
Je woont met je gezin in Haarlem. Waar kom je oorspronkelijk vandaan?
,,Ik ben geboren in Kampen als domineeszoon. Dan reis je dus rond. Om de zoveel tijd vertrekt een dominee naar een andere gemeente. Wij gingen van Kampen naar Midwolda, een dorp in Oost-Groningen. Vervolgens naar Vaassen op de Veluwe. In Beetsterzwaag in Friesland heb ik mijn middelbare schooltijd doorgebracht. Ik ben theologie gaan studeren in Kampen aan de protestantse theologische universiteit. In die tijd zat ik al in bandjes trouwens.”
Een dominee als muzikant?
,,Ik hield van popmuziek, dus ik dacht: daar moet ik bij zijn. Gitaren en drummers waren er meestal wel genoeg, dus ik koos voor de saxofoon. Ik heb er drie: alt, tenor en bariton. Morphine was een band die me aansprak, in een bezetting met baritonsaxofoon, tweesnarige bas en drums. Ik speelde in een band die Echos Minor heette. We kregen aandacht van de VPRO bij Hollandse Nieuwe. We waren vrij serieus met muziek bezig, té serieus eigenlijk. Later heb ik geleerd dat je ook pleziér kunt hebben bij het samen musiceren.’’
Popmuziek in de kerk, mag dat?
,,De psalmen die je in de kerk hoort zijn meestal gebaseerd op volkswijsjes. Eigenlijk de Gitaarlem-hits van enkele honderden jaren geleden. Natuurlijk vind je in de kerk fantastische organisten, maar ik maak graag verbindingen met de huidige tijd. Ik hou van artiesten die hun geloof meenemen, maar ook die hun ongeloof meenemen. Rapper Typhoon is een goed voorbeeld.’’
Dus er is nog hoop voor de ongelovigen?
,,Ik ben van mening dat de kerk open zou moeten staan voor gelovigen én ongelovigen. Ik denk dat het zelfs heel goed is als gelovigen periodes kennen van ongeloof. Die twijfel is alleen maar goed. Het is een voortdurende wisselwerking.’’
In Haarlem kennen wij Joshua Baumgarten, de inspirator van Haarlemtown en the Irrational Library…
,,De evenementen die hij organiseert zijn inspirerend en ik ga er graag naar toe. Hij is een echte gastheer. Ik heb het met hem wel eens over de ‘drempel’. Sommige mensen lopen langs zijn winkel en komen niet over die drempel. Zo is het soms ook met de kerk.
Eigenlijk heb ik drie speerpunten: de ontmoeting, het verhaal en de geest. Voorafgaand aan dit interview dacht ik bij mezelf: ik hoop dat ik niet kan zeggen wat mij inspireert. Geloof en het omgaan met geloof is iets dat niet vast te leggen is. Het overkomt je. Net als liefde.’’
Tot slot, van welke muziek hou je?
,,Wilco vind ik mooi. En Motorpsycho uit Noorwegen. Low uit de Verenigde Staten, Eefje de Visser. Chef’Special spreekt me aan omdat het zulke opgewekte muziek is. Vakwerk zonder oppervlakkig te klinken.’’
PAUL LIPS
http://www.bavo.nl/bladen/welkomkerk.php
http://www.godschrift.nl/
http://opgoedgerucht.nl/start.html
http://echosminor.nl/
A serious interview